بررسی نقش حکومتی دو قاعده ی فقهی دفع افسد به فاسد والاهم بالاهم از دیدگاه سه مرجعیت علمی (آخوند خراسانی، محقق نائینی و امام خمینی (ره)

از ابتدای نظام آفرینش نیاز ضروری به مرجع و منابع علمی جهت تشکیل حکومت برای سامان دادن به وضع زندگی مردم احساس میشده است. دو قاعدهی فقهی دفع افسد به فاسد و الاهم بالاهم ناظر بر رفع ابهامات و مشکلات موجود در جامعه میباشد. اهم یعنی مهمتر و به چیزی که دارای مصلحت بیشتر و ضرر کمتری نسبت به چیز دیگر باشد اطلاق میشود. آخوند خراسانی یکی از مراجع علمی فقه شیعه معتقد بود. اکنون که دست روحانیون از تشکیل حکومت اسلامی کوتاه است و در صورت تشکیل حکومت اسلامی با مشکلات بسیار روبهرو میشویم، پس از باب اهم و مهم، زمانی که به حاکم عادل دسترسی نیست. عالمان دین باید در موضع نظارت بر حکومت باقی بمانند و نیز نائینی هم به عنوان مرجع علمی با شجاعت بیشتری نسبت به آخوند خراسانی در تشکیل حکومت اسلامی اقدام نمود. همچنان که امام خمینی (ره) به عنوان مرجعیت علمی در عصر حاضر که در سال ۱۳۴۸ بحث ولایت فقیه را مطرح نمودند، و همان اختیاراتی را برای ولی امر قائل بودند که برای رسول ا... (ص) وجود داشت. شیوه ای که در انجام این پژوهش به کار رفته است. با تحقیق و رصد کتابها و مقالات فقهی و تاریخی از طریق فیشبرداری، به روش کتابخانهای و اسنادی به هدف اثبات مرجعیت علمی سه فقیه بر مسند تشکیل حکومت اسلامی با بهرهگیری از دو قاعده ی اهم بالاهم و دفع افسد به فاسدمیباشد.

کلیدواژه ها:

آخوند خراسانی ، محقق نائینی ، امام خمینی (ره) ، قاعده ی دفع افسد به فاسد و قاعده ی الاهم بالاهم ، مرجعیت علمی