جایگاه و روش شناسی حکمت عملی از دیدگاه فارابی

فلسفه به معنای عام، به حکمت نظری و عملی تقسیم می شود. فارابی گاهی از حکمت عملی با عنوان حکمت انسانی یا علم مدنی یاد کرده که بازتاب و امتداد حکمت نظری در افعال و رفتار انسان است. وی حکمت عملی را علمی برهانی می داند. با توجه به ویژگی های علوم برهانی و تمایز آنها از علوم غیربرهانی، می توان به خصوصیات حکمت عملی از نظر فارابی دست یافت؛ از جمله اینکه قضایای این علم به سبب یقینی بودن، مطابق با واقع و دارای نفس الامر هستند و به اعتبار انسان بستگی ندارند. در حکمت عملی برای تشکیل قیاس باید از مبادی یقینی بهره برد. قضایا و مبادی حکمت عملی از گزاره های خبری و گزارشی تشکیل شده اند، نه از گزاره های انشائی و انگیزشی؛ بنابراین، بایدها و نبایدها جایی در این علم ندارند. موضوع حکمت عملی، فعل ارادی انسان است که در راستای سعادت باشد. با توجه به تمام این خصوصیات باید گفت حکمت عملی، علمی حقیقی و غیراعتباری است.

کلیدواژه ها:

علوم انسانی ، حکمت عملی ، علوم برهانی ، موضوع حکمت عملی ، گزاره های انگیزشی