وجود و ماهیت از منظر شهید مطهری

بر اساس اصالت وجود و اعتباری بودن ماهیت، واقعیت و هویات خارجی از سنخ وجود هستند، نه از سنخ ماهیت. از نگاه حکمای قبل از صدرالمتالهین، ماهیت که دارای خارجیت است جای خود را به وجود و هستی می دهد و خود به اعتباریت تنزل می یابد. اما در این مساله، تفاسیر مختلفی از مفهوم «اصالت» و مفهوم «اعتباریت» وجود دارد که خود تاثیر خاصی در نوع نگاه به حقایق خارجی می گذارد. از جمله کسانی که دیدگاهش می تواند جایگاه خاصی داشته و حائز اهمیت باشد، دیدگاه شهید مطهری (رضوان الله علیه) است. ایشان در این باره معتقد است که آنچه هویات خارجی را تشکیل می دهد و خارج ساز است «وجود» می باشد. در مقابل، ماهیت امری ذهنی است که در جواب سوال از حقیقت هویت خارجی واقع شده و بر آن صدق حقیقی دارد، اما خود تحققی در خارج ندارد و موطن آن تنها در ذهن است؛ یعنی، وجود خارج ساز است و ماهیت ذهن ساز. به نظر می رسد از بین تفاسیر مختلف، همین نظر درست است که با روش تبیین و تحلیل و توصیف در مقام بررسی آن هستیم.

کلیدواژه ها:

اصالت ، اعتباریت ، وجود ، ماهیت ، منشا اثر ، ذهن ، خارج