بررسی انتقادهای وارد بر اشکال های دکتر مهدی حائری بر برهان وجودی محقق اصفهانی در اثبات خداوند

محقق اصفهانی، فیلسوف نو صدرایی معاصر است که برهانی وجودی برای اثبات خداوند اقامه کرده است. این برهان در تفکر اسلامی، کم نظیر بوده و مورد توجه متفکران معاصر واقع شده است. در مجموع، پنج تقریر در سه محور کلی برای این برهان بیان گردیده است: محور اول، مفهوم واجب الوجود ازاین جهت که مفهومی ذهنی است؛ محور دوم، مفهوم واجب الوجود ازاین جهت که از امری ورای خود حکایت می کند و در نهایت، حقیقت واجب الوجود یا موجود بذاته در خارج. هر کدام از این تقریرها با اشکال هایی مواجه شده است. دکتر مهدی حائری یزدی چهار اشکال به این تقریر از برهان وارد ساخته است. اشکال نقضی، مصادره مطلوب، خلط بین گزاره­های بتیه و غیر بتیه از جمله این اشکال­ها هستند. این اشکال­ها با انتقادهایی از سوی مدافعان برهان وجودی مواجه گردیده­اند. بیشتر این انتقادها صحیح نبوده و ناشی از عدم توجه منتقدین به معقول ثانی بودن مفاهیمی نظیر «واجب الوجود»، «خدا» و «شریک البارئ» است. بنابراین، عمده اشکال­های دکتر حائری بر برهان محقق اصفهانی صحیح بوده و این برهان در اثبات وجود خداوند ناکارآمد است.

کلیدواژه ها:

محقق اصفهانی ، مهدی حائری ، برهان وجودی ، اشکال ها ، پاسخ ها