بررسی همگنی داده های دما و بارش با استفاده از رویکردهای آماری و آماری-اقلیمی

اولین گام در مطالعات مرتبط با پدیده های هواشناسی و آبشناسی بررسی کیفیت داده های مورد مطالعه است. به دلیل در دسترس نبودن فراداده بلندمدت و پیش-آگاهی نسبت به کیفیت داده های مورد مطالعه، نتایج حاصل از تحلیل داده ها در کاربردهای مختلف قابل اعتماد نخواهد بود. از این رو، این پژوهش با هدف بررسی همگنی دو متغیر مهم جوی شامل دما (متوسط، کمینه و بیشینه) و بارش در دوره آماری ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۹ با دو رویکرد آماری و آماری-اقلیمی برای ۷۰ ایستگاه همدید در ایران به انجام رسید. نتایج این پژوهش مبتنی بر رویکردهای مطلق آماری نشان داد که بیشترین سال های شکست متغیرهای دما (بارش) در نیمه دوم دهه ۱۹۹۰ میلادی با تمرکز بر سال ۱۹۹۷ (۱۹۹۹، ۲۰۰۶) است. به طور کلی بیشتر (کمتر) از ۹۰ درصد از سال های شکست متغیر دما (بارش) معنی دار می باشند که این امر محدودیت های جدی را در استفاده از داده ها به وجود می آورد. از سوی دیگر، با دانش به اینکه سیگنال های اقلیمی محدوده وسیعی را تحت تاثیر قرار می دهند می توان سال های شکست مشابه در یک منطقه را به عوامل اقلیمی فارغ از علت آن نسبت داد و ناهمگنی را همگن مشروط و عامل ناهمگنی را یک هنجار اقلیمی در نظر گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد که با بررسی همگنی داده ها با رویکرد آماری-اقلیمی مبتنی بر مفهوم ایستگاه مجاور (نزدیک ترین ایستگاه یا ایستگاهها به ایستگاه هدف) می توان ۷۵ (۱۰۰) درصد ایستگاه های ناهمگن متغیر دما (بارش) را همگن مشروط فرض کرد و محدودیت استفاده از داده ها را به حداقل رساند. با این حال توصیه می شود که در استفاده از رویکرد آماری-اقلیمی در تحلیل همگنی داده های اقلیمی دقت بیشتری صورت گیرد.

کلیدواژه ها:

ایستگاه مجاور ، ایران ، آماری-اقلیمی ، سیگنال اقلیمی ، همگنی