احکام اخذ عطایای حاکم ظالم بر اساس اصول سنت فعلی

اخذ هرگونه مال حرام و استفاده از آن حرام است و در این زمینه اجماع وجود دارد. پزوهش حاضر به منظور بررسی به این سوال انجام گرفته که اخذ عطایای حاکم ظالم چه حکمی دارد، با علم به اینکه در اموال آن حاکم مال غصبی و حرام وجود دارد. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی، با بهره مندی از ابزار کتابخانه ای و با نکته برداری از آراء فقها در باب عطایا انجام شده و مبنای خود را بررسی فتاوای فقهای امامیه ذیل سنت فعلی معصومین (ع) قرار داده است. سنت فعلی که حاکی از فعل امام (ع) به قصد تشریع است بخشی از سنت است که در استنباط احکام شرعی توجه لازم به آن نشده است. طبق نتایج پژوهش حاضر، اگر فرد مطمئن باشد که عطیه از مال حرام بوده است، اخذ آن حرام است. اما اگر نسبت به حرام بودن عطیه علم نداشته باشد، در اینجا سه قول براساس سنت فعلی معصومین (ع) در قبول عطایا وجود دارد. قول اول آنکه اخذ آن اشکالی ندارد، قول دوم آنکه اخذ آن مکروه است و به شرایط بستگی دارد، و قول سوم آنکه اخذ آن توسط معصوم قابل تسری به بقیه موارد نیست و نمی توان اخذ کرد. با توجه به سخنان فقها و دلایل آنها، قول اول بهتر به نظر می رسد و اخذ عطایای حاکم ظالم در صورتی که یقین به حرام بودن آن وجود نداشته باشد، جایز است.

کلیدواژه ها:

عطایا ، حاکم ظالم ، سنت فعلی ، فقهای امامیه