بررسی اصل حجیت استصحاب قهقری در کلام اصولیون و ادله حجیت آن

یکی از مسائل مهم و اختلافی اصول فقه، مساله حجیت استصحاب قهقری است. استصحاب قهقری که از آن به اصل ثابت یا اصل عدم نقل هم تعبیر می شود، وارونه استصحاب اصطلاحی بوده و به استصحابی گفته می شود که مشکوک آن، در زمان سابق و متیقن آن در زمان لاحق باشد. با وجود تمام اختلافاتی که در بحث حجیت استصحاب مصطلح وجود دارد که برخی آنرا از باب اماریت و کاشفیت از حکم واقعی و برخی دیگر از باب اصل عملیه تعبدیه و از راه لسان اخبار می پذیرند؛ میان اکثر اصولیون، که استصحاب را به عنوان اصل عملی تعبدی حجت می دانند، در عدم حجیت استصحاب قهقری به عنوان اصل عملی اتفاق نظر هست. اما برخی از فقها، اهمیت حجیت این اصل را تا حدی بالا برده-اند که در صورت عدم اعتبار آن، استنباط و اجتهاد را غیرممکن می دانند(محمد باقر صدر، بحوث فی علم الاصول، ۱۴۱۷: ج۶، ص۱۴). اکنون این سوالات مطرح می شود که آیا اصلا استصحاب قهقری به عنوان یک اصل لفظیه، حجت است؟ اگر چنین باشد چه ادله ای برای حجیت آن اقامه شده است؟

کلیدواژه ها:

استصحاب قهقری ، اصل ثبات ، اصل عدم نقل ، اصل لفظیه ، اصل عملیه ، سیره عقلائیه ، فطرت.