مقایسه شکل های شیمیایی کادمیم در خاک ریزوسفری و غیرریزوسفری گیاه ذرت تلقیح شده با قارچ فونیلفورمیس موسه ای با روش ریزوبگ

کادمیم یکی از مهمترین فلزات سنگین است که بیشتر از طریق فعالیت های صنعتی و استفاده از کودهای شیمیایی و لجن فاضلاب به محیط زیست وارد می شود و تجمع آن در گیاهان زراعی می تواند سلامت انسان و حیوانات را تهدید کند. بنابراین آگاهی از شکل های شیمیایی فلزات سنگین مانند کادمیم در منطقه ریزوسفر و عوامل موثر بر کاهش زیست فراهمی آنان برای تولید محصولات سالم امری ضروری است . براین اساس به منظور بررسی اثر قارچ فونیلفورمیس موسه ای (Funneliformis mosseae) بر شکل های شیمیایی فلز کادمیم در ریزوسفر گیاه ذرت رشد یافته در یک خاک آهکی آلوده به کادمیم (۰، ۲۵، ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم در کیلوگرم خاک) آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملا تصادفی با ۳ تکرار و با استفاده از روش ریزوبگ (rhizobag) طراحی و اجرا شد. نتایج نشان داد که حضور قارچ در منطقه ریزوسفر غلظت کادمیم متصل به ماده آلی را در سطوح مختلف کادمیم به طور معناداری افزایش داد که می تواند در ارتباط با توانایی قارچ در رهاسازی ترکیبات آلی و افزایش ترشحات ریشه گیاه ذرت باشد. تغییراتی که در غلظت شکل های شیمیایی کادمیم در خاک ریزوسفری در مقایسه با خاک غیرریزوسفری مشاهده شد، به خوبی نشان داد که خصوصیات فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی خاک ریزوسفری تحت تاثیر ترشحات ریشه ذرت و حضور قارچ قرار گرفته است . به گونه ای که در خاک ریزوسفری در مقایسه با خاک غیرریزوسفری غلظت کادمیم تبادلی ، آلی ، کربناتی و متصل به اکسید منگنز و آهن بی شکل به طورمعناداری کمتر اما غلظت شکل باقی مانده کادمیم به طورمعناداری بیشتر بود. این نتایج نشان می دهند که عوامل موثر بر ویژگی های خاک ریزوسفری در جهت کاهش شکل های قابل دسترس کادمیم برای گیاه و افزایش شکل های با زیست فراهمی کم تر عمل نموده اند.

کلیدواژه ها:

قارچ فونیلفورمیس موسه ای ، ریزوبگ ، شکل های شیمیایی ، زیست فراهمی فلز سنگین ، ریزوسفر