تشخیص میدانی مهمترین ملخ های شاخک کوتاه غلات ایران بر مبنای شکل شناسی پوره ها

راست بالان شامل ملخ های بومی و مهاجر شاخک کوتاه و شاخک بلند، جیرجیرک ها و آبدزدک ها عموما حشراتی گیاهخوار هستند. با توسعه کشاورزی کلان و تک زراعی، برخی از ملخ های بومی و مهاجر شاخک کوتاه به صورت آفت باعث قحطی و بحران شده اند. فلات ایران خاستگاه بسیاری از ارقام غلات است. از آنجایی که برخی از ویژگی های شکل شناسی، به ویژه اندام زادآوری داخلی نر، هنوز در پوره ها به اندازه کافی برای تشخیص و تفکیک علمی متمایز نشده اند، عمدتا شناسایی شکل شناسی ملخ ها بر ویژگی های حشرات بالغ استوار است. در عین حال، شناسایی پوره ها در شرایط مزرعه از نظر اقتصادی بسیار حائز اهمیت است، زیرا آن ها بیشترین خسارت را به محصول وارد می کنند. تشخیص دقیق هویت علمی گونه ها به روش مولکولی، حتی در مرحله تخم نیز امکان پذیر است، اما این تکنیک بسیار گران و تخصصی است. بنابراین ارائه روش هایی ارزان تر و ساده تر، عقلانی به نظر می رسد. بررسی های ما نشان داد که اولا در شناسایی صحرایی، از برخی ویژگی های شکل شناسی پوره ها می توان در سطح جنس استفاده کرد، ثانیا هیچ یک از ملخ های شاخک کوتاه مهم در زراعت گندم در ایران حالت بی بالی ندارند و ثالثا ویژگی های شکل شناسی ماکروسکوپی پوره های دو سن قبل از بلوغ، دقت لازم برای این سطح از تشخیص صحرایی را فراهم می آورند. بنابراین، طی سال های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱ خورشیدی، ویژگی های شکل شناسی اندام هایی که می توانستند برای رده بندی پوره های قبل از بلوغ مفید و پایدار باشند، در ۳۶۲ پوره متعلق به ۲۲ جنس از ۸ زیرخانواده و ۲ خانواده بررسی شدند. در نتیجه ۳۵ ویژگی شکل شناسی ثابت تر و ۷۹ حالت ویژگی استخراج شد. سپس بر اساس گزیده ای از این ویژگی ها، کلید مصوری برای شناسایی صحرایی پوره ها در سطح جنس تهیه شد. آموزش و گسترش بروندادهای تحقیق حاضر می تواند قبل از هر گونه عملیات کنترل، مانع اتلاف وقت و هزینه و همچنین آلودگی محیط زیست با سموم شیمیایی خطرناک کشاورزی شود.

کلیدواژه ها:

شخیص مزرعه ای ، کلید شناسایی ، نابالغ ، ملخ شاخک کوتاه ، رده بندی