شناسایی مناطق مستعد فرونشست زمین در دشت سلماس با استفاده از چهارچوب GARDLIF

فرونشست یک پدیده بسیار آرام زمین شناسی است وغالبا یکی از دلایل اصلی آن در مناطق آبخوان کاهش تراز سطح آب زیرزمینی و برداشت بیش از حد آبهای زیرزمینی است . بعبارتی این پدیده تحت تاثیر فاکتورهای زمین شناسی از جمله وجود گسل ، لایه های رسی ، خاکهای آلی و مناطق با ضخامت زیاد لایه آبدار و همچنین فعالیت های انسانی مانند معدنکاری ، زهکشی خاکهای ارگانیک و افت آب-های زیرزمینی بر اثر برداشت بی رویه رخ می دهد. دشت سلماس در شمال غرب ایران، و شورهزارهای دریاچه ارومیه در قسمت شرق آن واقع شده است . با توجه به مطالعات انجام شده فرونشست در این منطقه ۱۲ سانتی متر در سال است . بنابراین در این تحقیق با بهرهگیری از چهارچوب GARDLIF پهنه بندی فرونشست زمین در دشت سلماس انجام شد. به این منظور از هفت پارامتر از جمله افت سطح آب زیرزمینی ، تخلیه آبخوان، تغذیه آبخوان، کاربری اراضی ، محیط آبخوان و فاصله از گسل ها استفاده شد. نتایج به دست آمده حاکی از بیشترین امکان وقوع فرونشست مربوط به مناطق اطراف شهر سلماس و بخش غربی و شمال شرقی آبخوان است . در شواهد میدانی نیز در محدوده شهر سلماس فرونشست به صورت فروچاله ها و شکاف مشاهده شد. تحلیل حساسیت مدل نشان داد که موثرترین پارامتر در فرونشست زمین افت سطح آب زیرزمینی (G) و پمپاژ از آبخوان (D) با میانگین تغییرات ۲۷/۰ و ۱۵/۰ و کم اثرترین پارامتر فاصله از گسل با میانگین تغییرات ۰۰۲۵/۰ هستند.

کلیدواژه ها:

آب زیرزمینی ، دشت سلماس ، چهارچوب GRADLIF ، فرونشست