بررسی جامع علل افت شاخص عملکرد لجستیک (LPI) در ایران با تمرکز بر شاخص های بندری با رویکرد اقتصادی

شاخص عملکرد لجستیک (LPI) منتشرشده توسط بانک جهانی ، یک ابزار ارزیابی است که برای سنجش عملکرد سیستم های حمل ونقل و لجستیک در کشورها استفاده می شود که اثر مستقیمی در ارتقای شاخص های اقتصادی وابسته به تجارت دارد. این شاخص بر اساس شش مولفه کلیدی پیگیری و رهگیری کالاها، سهولت دسترسی به کالاهای مختلف با قیمت رقابتی ، کارایی فرایندهای ترخیص کالا بوسیله ی گمرک، مناسب بودن زمان تحویل محموله ها به مشتری در زمان برنامه ریزی شده یا زمان مورد انتظار، کیفیت خدمات لجستیکی و کیفیت زیرساخت های تجاری و حمل ونقلی تعیین می گردد . شاخص عملکرد لجستیک بانک جهانی به عنوان یک ابزار برای اندازهگیری و مقایسه عملکرد لجستیکی کشورها استفاده می شود. این شاخص به کشورها این را امکان می دهد تا عملکرد خود را در حوزه لجستیک با سایر کشورها مقایسه کنند و بهبودهای لازم را اعمال کنند. بر اساس گزارش شاخص عملکرد لجستیکی ۲۰۲۳، از بین ۱۳۹ کشور، رتبه ایران ۱۲۳ بوده است . این در حالی است که رتبه ایران در گزارش ۲۰۱۸ بانک جهانی ، ۶۴ بوده است . به گفته خبرگان حوزه لجستیک ، علل این افت در ایران می تواند ناشی از زیرساخت های نامناسب ، مشکلات مربوط به رویه های گمرکی و بروکراسی های اداری در گمرک، نظام حمل ونقل نامناسب ، مدیریت ضعیف زنجیره تامین لجستیک کشور، تحریم ها و محدودیت های بین المللی و سایر مشکلات سیستمی باشد. با توجه به مطالعات صورتگرفته ، بهبود زیرساخت های حمل ونقل ، توجه به هوشمندسازی در کل زنجیره تامین حمل ونقل ، تسهیلات بیشتر برای حمل ونقل کانتینری ، اصلاح مقررات و رویه ها، توسعه زیرساخت های ریلی و اتصال آنها به بنادر، بهبود هماهنگی های بین بخش های مختلف دولتی و خصوصی و توسعه فناوری های اطلاعاتی در جهت بهبود وضعیت کنونی پیشنهاد شده است .

کلیدواژه ها:

اقتصاد حمل ونقل ، شاخص عملکرد لجستیک ، بانک جهانی ، افت شاخص ، ایران