بررسی کاشی های زرین فام اسلامی - ایلخانی در تخت سلیمان با تاکید بر نقش مایه اژدها

کاشی یکی از شاخص ترین ابزارهای تزیینی در هنر و تمدن ایرانی - اسلامی بوده است . در مجموعه تخت سلیمان استفاده از کاشی های زرین فام در تمدن ایلخانیان به اوج می رسد. کاشی زرین فام از شاخص ترین عناصر تزیینی در هنر معماری دوران اسلامی می باشد که پس از این دوران رو به افول می گذارد. در سراسر تاریخچه هنر کاشی و از میان تمام شیوههای تزئین آن، لعاب زرین فام به سبب درخشش و انعکاس طلا گونه اش همواره مورد توجه و تحسین همگان بوده است . اژدها از بن مایه های اساطیری است که در فرهنگ و هنر ایران تجلی بارزی داشته و منجر به ظهور ایدهها و نقوشی ظریف و بی بدیل در هنر کاشی شده است . خاستگاه هنری ، ادبی و اساطیری اژدها و بنیان فکری ایرانیان مبنی بر دو قطبی بودن جهان به دلالت حضور آن در آثار هنری می باشد. در تمدن ایلخانی از نمادگرایی و اسطوره بهره فراوان بردهاند. اکثر نقوش دربردارنده و اندیشه های ایرانی است که در گذر زمان، مفاهیم را در درون خود نگه داشته اند. در این میان، اژدها یکی از این نقوش نمادین است که سابقه حضورش در قدیمی ترین منابع هنری و ادبی ایران دیده می شود، از اژدها به عنوان نمادی از بدی و شر یاد شده است . با این حال، کشورهای شرق دور به ویژه چین سرزمین اژدهاست و این نقش در اکثر هنرهای این سرزمین ، حضوری پررنگ دارد. پژوهش حاضر، به مطالعه کاشی های زرین فام با نقش مایه اژدها و مفهوم اساطیری آن در تخت سلیمان مورد بررسی قرار می دهد.

کلیدواژه ها:

کاشی ، تخت سلیمان ، زرین فام ، ایلخانیان ، اژدها ، اسطوره.