گسست اصلانی از سینمای مستند بررسی موردی جام حسنلو و داستان کسی که می پرسد
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: سومین کنفرانس بین المللی معماری،عمران،شهرسازی،محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب
- کد COI اختصاصی: ICACU03_1425
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 36
نویسندگان
استادیار دانشگاه آزاد اسلامی (علوم و تحقیقات).
دانشجوی دکتری پژوهش هنر. دانشگاه آزاد اسلامی (علوم و تحقیقات).
چکیده
سینمای مستند کوششیست برای ثبت و بازنمایی امر واقع. سینمای محمدرضا اصلانی، اگر بخواهیم آن را در یکی از دو دسته یداستانی یا مستند جای دهیم، حیطه ای لغزنده است که گویی نه در این میگنجد و نه در آن. راهکار راحت، دست یازیدن به قسمسوم و گنجاندن آن در سینمای تجربیست. در حالی که اصلانی هرگز نخواسته در حوزهی فرم طبعآزمایی کند و صرفا کاوشگر شکل باشد. آتش سبز ) ۱۳۸۶ ( نوع خاصی از سینمای داستانیست و چیغ ) ۱۳۷۵ ( موردی ویژه در سینمای مستند. نکته آن جاستکه این خاص بودن دقیقا چیست و از کجا نشات می گیرد. سینما از جهان غرب می آید و فیلمسازان ما، عمدتا و عموما، نه تنها ابزارو تکنیک، که گرامر زبانی و جهانبینی خود را از همان عالم به عاریت می گیرند. اصلانی اما چیغ را از آیه نور؛ ترجیعبند هاتفاصفهانی و اسطورههای هورامان وام میگیرد. چنان که آتش سبز اشارتیست به آیهی ۸۰ از سوره یس: الذی جعل لکم من الشجرالاخضر نارا فاذا انتم منه توقدون. او از سرچشمه های متفاوتی نوشیده و این تفاوت تنها در محتوای اثرش ظاهر نشده، بلکه به جهانفرم نیز بسط یافته است. برای یافتن پاسخی بایسته، بررسی موردی فیلم جام حسنلو و داستان کسی که میپرسد ) ۱۳۴۶ ( بهعنوان نخستین اثر فیلمساز، از آن رو حائز اهمیت است که اصلانی در نخستین گام، راه خود را یافته بود و سینمای او در سالهایآتی، به نوعی تکرار؛ بسط و ارتقای همان تجربه ی نخستین قلمداد میشود. او در این فیلم ۲۱ دقیقه ای تمرکز را بر جام حسنلو )شیای باستانی متعلق به ایران پیش از اسلام( می گذارد و گفتار فیلم را ازتذکرهالاولیای عطار نیشابور به عاریت میگیرد )از مهمترین متون عرفانی - مربوط به ایران پس از اسلام( و این دو را با موسیقیایاپرایی )مربوط به قرن ۱۶ میلادی( و صداهایی از خیابانهای آن روز تهران )شهری در قرن بیستم( به هم می آمیزد و بافتی چندلایه می آفریند که با تعاریف متداول از سینمای مستند متفاوت است. واکاوی این نسبت )و میزان همگرایی و واگرایی اثر اصلانی ازفیلمهای رایج مستند( ما را به تحلیل اثر و کشف لایه های معنایی آن سوق میدهد. امری که خود دریچها یست به سوی کشف ساختار و درک چرایی پیدایی این فرم. چرا که در این اثر، میان شکل و معنا، رابطه ای لایتجزا و ارگانیک در کار است که یکی رانمیتوان بیدرک دیگری دریافت جام حسنلو و داستان کسی که میپرسد را میتوان نشانهای از انسان ایرانی در جهان امروز دانست. انسانی که انگارههای پیشاز اسلام و پس از اسلام در او نهادینه شده و اینک با جهان غرب در تماس و تعامل است و سه ضلع این حیات او را از انسان درجغرافیاهای تاریخی دیگر متمایز میسازد. اصلانی از منظر همین تمایز به امر واقع مینگرد و در گزینش آن و نحوهی بیانش به راهیمتفاوت میرود که عمیقا این جاییست. همین هویت ایرانی دریچهایست به دریافت فرم؛ تفاوت آن با تعاریف متداول مستند ومعنایی این جهان را منعکس میسازد.روش پژوهش: این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی صورت پذیرفته است: گردآوری منابع کتابخانهای؛ مشاهدهی فیلم اصلانی وتحلیل خواندهها و دیده ها..کلیدواژه ها
فیلم مستند؛ ساختار کونترپوآن؛ هنر سنتی؛ جام حسنلو؛ تذکرهالاولیا.مقالات مرتبط جدید
- تحلیل و برررسی برنامه راهبردی طراحی منظر شهری (مطالعه موردی شهر مشهد)
- نگرشی بر رویکرد شهر ۱۵ دقیقه ای درکشورهای توسعه یافته
- تدوین چارچوب مفهومی کیفیت سرزندگی و ارزیابی میزان کاربست آن در فضاهای شهری (مطالعه موردی : میدان تجریش )
- نقش مدیریت و برنامه ریزی درمبلمان هویت وآرامش شهری، نمونه موردی:شهر کانی دینار
- مدل سازی و بررسی آسایش حرارتی در بافت قدیم شهر شهرکرد(نمونه موردی : محله درب امامزاده)
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.