فضاهای بی دفاع شهری و پیشگیری از وقوع جرم با رویکرد طراحی محیطی

فضاهای شهری، مکانهایی هستند که متعلق به به عموم شهروندان میباشند. هم چنین ،آنها منحصر به جنبه کالبدی و فیزیکی نمی باشند و با حضور انسان و فعالیت آنها معنا مییابند. فضاهای عمومی شهری قدمتی دیرینه در تاریخ برنامه ریزی شهری دارند و در ادوار مختلف به اشکال گوناگون در شهرها حضور پیدا کرده و سبب شکل گیری بافت شهری در پیرامون و یا بر حول محور خود گردیده اند. مفهوم فضای قابل دفاع اولین بار حدود دهه شصت میلادی وارد حوزه شهرسازی شد؛به این معنی که امنیت شهری وقتی ایجاد می شود که بتوانیم ابزارهای لازم را برای ساختن فضای قابل دفاع فراهم باشد؛فضایی که مردم در آن احساس امنیت ،آرامش و رضایت خاطر کنند. ویژگی های فضاهای قابل دفاع شامل :مرزهای واقعی ، مرزهای نمادین و فرصت های نظارتی است . و فضای قابل دفاع با تراکمی متوسط است ، جایی که ساکنان، محل را در دست دارند، کنترل می کنند و از رفتار جنایی پیشگیری می کنند. نظریه CPTED بر این ادعا استوار است که می توان با طراحی مناسب محل سکونت ، کار و زندگی افراد، از جرائم ارتکابی در محیط ساخته شده پیشگیری کرد. این پیشگیری، بر این باور است که مجرم ارتکاب جرم را انتخاب می کند، جرم معلول فرصت است ، مجرم فردی عقلانی است و جرم نیز انتخابی عقلانی است و تاثیر گذاشتن بر عوامل وضعی راحت تر از تغییر و مبارزه با ضعف های بشری و اصلاح شخصیت افراد است . اصول پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی (CPTED) خصوصیات فیزیکی محیط ساخته شده را که مناسب جرم هستند مورد توجه قرار داده و بر این اصل استوار هستند که طراحی و نوع محیطی فیزیکی پیرامون انسان بر رفتار وی تاثیر مستقیم می گذارد. مطالعه و تعمق در گزارش جرمها نشان می دهد که فضاهای بی دفاع در بروز جرمهای شدید، به ویژه جرمهای پیوسته ، یکی از عامل های اساسی هستند. همچنین ، فضاهای بی دفاع عامل مهمی در پایین آوردن کیفیت زندگی هستند. نظریه پیشگیری از جرم از طریق طراحی بر این مبنا بیان شده است که می توان با طراحی مناسب و کاربری موثر محیط ، از ارتکاب جرم پیشگیری کرده و علاوه بر بهبود کیفیت محیط زندگی بر ترس ناشی از جرم نیز غلبه کرد.

کلیدواژه ها:

فضاهای بی دفاع شهری ، پیشگیری از وقوع جرم ، طراحی محیطی