جایگاه قاعده لاضرر در احکام حقوقی بر اساس سیره متشرعه

قاعده لاضرر از قواعد کلی است که بسیاری از فقهای دینی آن را اساس تشکیل فقه می دانند. از این رو بررسی و مطالعه این قاعده در دیگر مذاهب فقهی و در نتیجه بهره مندی از نظرات آن در ابعاد مختلف آن ضروری به نظر می رسد. این مقاله به جایگاه قاعده لاضرر در احکام حقوقی بر اساس سیره متشرعه پرداخته است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کیفی بوده و با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. برای جمع آوری اطلاعات نیز از روش کتابخانه ای استفاده شده است. قاعده ی لاضرر و لاضرار مورد توافق همه مذاهب فقهی است و در ابواب مختلف فقه در هر دو بخش عبادات و معاملات جاری شده است. این قاعده از قواعد عظیم اسلامی است؛ زیرا از مقاصد شریعت، محافظت بر نفس انسانی و حمایت آن و دفع ضرر از آن است. مقصود از نهی ضرر توسط قاعده «لاضرار» هم این است که قاعده موجب توقف ضرر قبل از وقوع آن و نیز از بین بردن آثار ضرر بعد از وقوع آن می شود و همچنین از تکرار ضرر جلوگیری می کند. در نتیجه قاعده درصدد جلوگیری از ایجاد و باقی ماندن هرگونه ضرر است؛ مگر اینکه دستور خاصی از سوی خداوند بر خلاف آن صادر شود.

کلیدواژه ها:

قاعده لاضرر ، قرآن ، روایات ، قاعده تسلیط ، قانون.