مکتب تبریز (پیشبرد، تثبیت و گسترش هنرکتاب آرایی ایران)

مکتب تبریز از مهم ترین مکاتب هنری ایران است و سهم بسزایی در ایجاد، پیشرفت و گسترش هنر کتاب آرایی دارد. این مقاله سعی دارد با هدف شناسایی مکتب هنر تبریز در بستر تاریخی ایلخانی تا صفوی به پرسش های زیر پاسخ دهد: چه عواملی در ایجاد مکتب خوشنویسی تبریز دخالت دارند؟ ویژگی های مکتب تبریز در هنر خوشنویسی ایران کدام است؟ این پژوهش از نوع تاریخی-توصیفی و گردآوری داده ها از راه منابع کتابخانه ای و موزه ها انجام شده است و آنالیز به روش کیفی و بر مبنای مفهوم مکتب انجام می شود. از ضرورت های نگارش این مقاله که منجر به انتخاب نمونه هایی از موزه های ایران گردید، ابتدا توجه بیشتر به مکتب شناسی خوشنویسی ایران است که در گذشته بیشتر به مکاتب و سبک های هنر نگارگری پرداخته می شد و تاکنون تالیفات محدودی درباره مکتب شناسی خوشنویسی انجام شده است. سپس آشنایی با موضوع ارزش گذاری اقلام خوشنویسی است که توسط هنرمندان مراکز هنری تبریز (دوران ایلخانی، صفوی) انجام شده است و در آخر، معرفی چگونگی تحول تاریخی این هنر در دامان مکتب تبریز است. در این راستا در بخش ارزیابی، آثار انتخابی بر مبنای تغییر اشکال خطوط و تحول شاخصه های آن در ادوار تاریخی مکتب تبریز طبقه بندی، بررسی و معرفی می شوند. نتایج مقاله نشان می دهد که پشتیبانی از مراکز هنری پایتخت تبریز در چند مقطع زمانی متفاوت، زمینه ساز مهاجرت هنرمندان سایر نقاط ایران به این شهر گردید تا با تربیت و آموزش آن ها نمونه های ارزشمند نسخ خطی تولید گردد، تا جایی که شیوه های رایج مکتب کتاب آرایی تبریز زمینه ساز پیشبرد و تثبیت هنر خوشنویسی در دیگر مقاطع تاریخ هنری ایران شده است.