تدوین چارچوب نظری کیفیت سرزندگی در فضای شهری

خیابان ها مرکز زندگی اجتماعی شهر و محلی برای تامین نیازهای اجتماعی شهروندان محسوب می شوند. ازاین رو طراحی فضاهای شهری باید دارای کیفیت باشد تا حس تعلق را در انسان به وجود بیاورد. سرزندگی یکی از معیارهای اصلی مکان هایی است که از کیفیت بالای برنامه ریزی و طراحی برخوردارند. در خیابان های شهری سرزنده، کالبد و اجزای اجتماعی توامان در جهت پیشرفت جامعه شهری و اعضای جامعه فعالیت می کنند. سوالی که مطرح می شود این است که کیفیت سرزندگی، با چه مولفه هایی در فضاهای شهری تعریف می شود؟ شاخص های تعریف کننده ی این مولفه ها چیست؟ این مقاله از روش توصیفی و تحلیلی، با استفاده از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای پیروی می کند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که کیفیت سرزندگی به شش مولفه طراحی شهری شامل؛ جذابیت بصری و زیبایی شناسی، انعطاف-پذیری، ایمنی و امنیت، دسترسی پذیری، غنای حسی و بهره گیری از عناصر طبیعی قابل تجزیه است. مولفه ی جذابیت بصری و زیبایی شناسی شامل شاخص های فرم، روشنایی، نور در شب،فضای سبز، مبلمان شهری و المان و مونومان، مولفه ی انعطاف پذیری متشکل از شاخص های سازگاری کاربری ها، تنوع فعالیت ها، خیابان و مبلمان شهری، مولفه ی ایمنی و امنیت دارای شاخص های نظارت و نگهبانی، پارکینگ، طراحی مناسب پیاده راه، نورپردازی مناسب و کنترل تردد سواره، مولفه ی دسترسی -پذیری مشتمل بر شاخص های فضای عمومی، حمل و نقل عمومی، فرهنگ و هنر، فضای سبز، فضای تفریح و پایداری محیط، مولفه ی غنای حسی شامل شاخص های طراحی فضا، رنگ جداره ها، مدیریت صدا و تنوع در طعم و بو، مولفه ی بهره گیری از عناصر طبیعی تشکیل شده از شاخص-های پاکیزگی هوا و محیط، همسازی با طبیعت، آسایش اقلیمی، شرایط آب و هوایی ، آبنما و گیاهان است.

کلیدواژه ها:

منظر شهری ، کیفیت شهری ، کیفیت سرزندگی ، فضای شهری ، طراحی شهری