ورود
مقالات فارسیISIکنفرانسهاژورنالها

مدلسازی نرخ فرسایش خاک و تولید رسوب با مدل RUSLE/SDR در حوضه آبریز دیزگران

محل انتشار: فصلنامه مخاطرات محیط طبیعی، دوره: 13، شماره: 39
سال انتشار: 1403
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 109

فایل این مقاله در 27 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:
https://civilica.com/doc/1955960

شناسه ملی سند علمی:

JR_JNEH-13-39_001

تاریخ نمایه سازی: 27 فروردین 1403

چکیده مقاله:

یکی از رایج ترین انواع تخریب خاک که اثرات بسیار مخرب بر محیط زیست و زندگی بشر دارد، پدیده فرسایش خاک آبی  است. این پدیده کیفیت خاک را در محل کاهش می دهد و ممکن است باعث ایجاد مشکلات رسوب در پایین دست یا مخازن شود. شدت فرسایش خاک معمولا با استفاده از مدل های مختلف تخمین زده می شود. مدل معادله جهانی تلفات خاک (RUSLE ) به دلیل سادگی، نیاز کمتر به داده و سازگاری با شرایط مختلف محیطی رایج ترین مدل فرسایش خاک است. مطالعات در سراسر دنیا نشان می دهد که این مدل تجربی برای تخمین تلفات سالانه خاک در مقیاس حوضه  بسیار کارآمد است. برای تخمین نرخ تولید رسوب بر اساس نرخ فرسایش خاک حاصل از مدل RUSLE، از نسبت تحویل رسوب (SDR ) استفاده می شود. حوضه آبریز دیزگران واقع در مرز استان های کردستان و کرمانشاه در غرب ایران، یکی از حوضه های کوهستانی کشور و دارای توپوگرافی ناهموار و شرایط پوشش گیاهی و آب و هوایی است که آن را مستعد فرسایش خاک شدید می کند. هدف این تحقیق برآورد میانگین سالانه فرسایش خاک و تولید رسوب در حوضه آبریز دیزگران و بررسی همبستگی عوامل مختلف RUSLE با نرخ فرسایش برای درک بهتر تاثیر هریک از عوامل موثر بر این پدیده است. در این تحقیق فاکتور فرسایندگی باران از روش رگرسیون خطی WTLS براساس مدل ارتفاعی رقومی  ایجاد شد. با توجه به نتایج مدل RUSLE/SDR، نرخ متوسط فرسایش خاک در منطقه ۴۵.۰۹ تن در هکتار در سال و نرخ متوسط تولید رسوب ۱۹.۴۲ تن در هکتار در سال در حوضه محاسبه گردید. به ترتیب ۳/۱ % و ۶۶/۴ % از مساحت حوضه در کلاس های فرسایش خیلی کم و کم قرار گرفت. ۱۸/۱۶ %  از منطقه در کلاس فرسایش متوسط و به ترتیب ۱۸/۳۶ % و ۶۸/۴۱ % از سطح منطقه در کلاس های فرسایش شدید و بسیار شدید قرار گرفت. همچنین نتایج حاکی از این است که دو عامل توپوگرافی (با ضریب همبستگی ۷۹ درصد) و پوشش گیاهی (با ضریب همبستگی ۴۷ درصد) به ترتیب بیشترین همبستگی را با نرخ فرسایش خاک داشته و بنابراین به ترتیب مهم ترین  نقش را در تغییر نرخ فرسایش در منطقه دارند. نتایج این تحقیق نشان می دهد همانطور که از حضور اشکال مختلف فرسایش در بازدید میدانی از حوضه پیداست، این منطقه درگیر فرسایش شدید می باشد. از نتایج این تحقیق می توان برای انجام اقدامات مدیریتی در جهت کاهش نرخ فرسایش خاک در نقاط با نرخ بالای فرسایش و حفاظت و مدیریت حوضه آبریز دیزگران استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

سمیه ابراهیم زاده

دانشجوی دکتری، گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

میثم ارگانی

استادیار گروه سنجش از دور و GIS، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران

فرشاد میردار هریجانی

کارشناس ارشد دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک، سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور، تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • رفاهی، حسینقلی. (۱۳۷۵). فرسایش آبی و کنترل آن، انتشارات دانشگاه ...
  • علیزاده، امین. (۱۳۸۰). اصول هیدرولوژی کاربردی، انتشارات آستان قدس رضوی، ...
  • Ahmad, W. S., Jamal, S., Taqi, M., El-Hamid, H. T. ...
  • Alewell, C., Borrelli, P., Meusburger, K., Panagos, P. (۲۰۱۹). Using ...
  • Amore, E., Modica, C., Nearing, M. A., Santoro, V. C. ...
  • Amsalu, T., Mengaw, A. (۲۰۱۴). GIS-based soil loss estimation using ...
  • Anache, J. A., Bacchi, C. G., Alves-Sobrinho, T. (۲۰۱۴). Modeling ...
  • Ashiagbor, G., Forkuo, E. K., Laari, P., Aabeyir, R. (۲۰۱۳). ...
  • Azizian, A., Koohi, S. (۲۰۲۱). The effects of applying different ...
  • Belasri, A., Lakhouili, A. (۲۰۱۶). Estimation of soil erosion risk ...
  • Benavidez, R., Jackson, B., Maxwell, D., Norton, K. (۲۰۱۸). A ...
  • Bhattacharya, R. K., Chatterjee, N. D., Das, K. (۲۰۲۰). Estimation ...
  • Biesemans, J., Van Meirvenne, M., Gabriels, D. (۲۰۰۰). Extending the ...
  • Bosco, C., de Rigo, D., Dewitte, O., Poesen, J., Panagos, ...
  • De Rosa, P., Cencetti, C., Fredduzzi, A. (۲۰۱۶). A GRASS ...
  • De Vente, J., Poesen, J. (۲۰۰۵). Predicting soil erosion and ...
  • Drzewiecki, W., Wężyk, P., Pierzchalski, M., Szafrańska, B. (۲۰۱۴). Quantitative ...
  • Ebrahimzadeh, S., Motagh, M., Mahboub, V., Harijani, F. M. (۲۰۱۸). ...
  • Ganasri, B. P., Ramesh, H. (۲۰۱۶). Assessment of soil erosion ...
  • Gitas, I. Z., Douros, K., Minakou, C., Silleos, G. N., ...
  • Ghosal, K., Das Bhattacharya, S. (۲۰۲۰). A review of the ...
  • Huete, A. R. (۱۹۸۸). A soil-adjusted vegetation index (SAVI). Remote ...
  • Jahun, B. G., Ibrahim, R., Dlamini, N. S., Musa, S. ...
  • Merchant, J. W. (۲۰۰۰). Remote sensing of the environment: an ...
  • Kamuju, N. (۲۰۱۶). Soil erosion and sediment yield analysis using ...
  • Kanito, D., Bedadi, B., Feyissa, S. (۲۰۲۳). Sediment yield estimation ...
  • Karaburun, A. (۲۰۱۰). Estimation of C factor for soil erosion ...
  • Luca, F., Buttafuoco, G., & Terranova, O. (۲۰۱۸). GIS and ...
  • Luvai, A., Obiero, J., Omuto, C. (۲۰۲۲). Soil loss assessment ...
  • Mahboub, V. (۲۰۱۲). On weighted total least-squares for geodetic transformations. ...
  • Ma, L., Chi, X., Zuo, C. (۲۰۱۲, August). Evaluation of ...
  • Markose, V. J., Jayappa, K. S. (۲۰۱۶). Soil loss estimation ...
  • Merritt, W. S., Letcher, R. A., Jakeman, A. J. (۲۰۰۳). ...
  • Moisa, M. B., Babu, A., Getahun, K. (۲۰۲۳). Integration of ...
  • NRCS: USDA, (۲۰۰۲).Technical Guide to RUSLE. State Office of Michigan, ...
  • Ochoa‐Cueva, P., Fries, A., Montesinos, P., Rodríguez‐Díaz, J. A., Boll, ...
  • Oğuz, I., Susam, T., Kocyigit, R., Bicak, H., Demirkiran, O., ...
  • Okacha, A., Salhi, A., Arari, K., El Badaoui, K., Lahrichi, ...
  • Ozsoy, G., Aksoy, E., and Karaata, E. U. (۲۰۱۳). Estimating ...
  • Ozsoy, G., and Aksoy, E. (۲۰۱۵). Prediction of soil loss ...
  • Prasuhn, V., Liniger, H., Gisler, S., Herweg, K., Candinas, A., ...
  • Prasuhn, V., Liniger, H., Gisler, S., Herweg, K., Candinas, A., ...
  • Renard, K. G. (۱۹۹۷). Predicting soil erosion by water: a ...
  • Rostamian, R., Jaleh, A., Afyuni, M., Mousavi, S. F., Heidarpour, ...
  • Shoshany, M., Goldshleger, N., Chudnovsky, A. (۲۰۱۳). Monitoring of agricultural ...
  • Subarna, D., Purwanto, M. Y. J., Murtilaksono, K. Wiweka (۲۰۱۴). ...
  • Teh, S. H. (۲۰۱۱). Soil erosion modeling using RUSLE and ...
  • Thomas, J., Joseph, S., Thrivikramji, K. P. (۲۰۱۸). Assessment of ...
  • TPS, FAO. (۲۰۱۵). Status of the world’s soil resources (SWSR)—Main ...
  • USDA, (۱۹۷۲). Sediment sources, yields, and delivery ratios, In National ...
  • Wischmeier W. H., and Smith, D. D. (۱۹۷۸). Predicting rainfall ...
  • Zhu, H. Y., and Jia, S. (۲۰۰۴). Uncertainty in the ...
    • نمایش کامل مراجع