جداسازی و شناسایی باکتریوفاژ موثر بر سویه های Xanthomonas campestris به منظور کنترل زیستی آنها

مقدمه: باکتری های بیماری زا در گیاهان ازجمله Xanthomonas campestris pv. campestris از مهم ترین عوامل کاهش بازدهی محصولات کشاورزی و مسئول خسارت های عمده اقتصادی در صنعت کشاورزی هستند و روش های رویارویی با بیماری که تاکنون در برابر آنها استفاده شده اند، مقاومت باکتریایی و آسیب های محیطی را به همراه دارند؛ بنابراین به روش های موثرتری نیاز است. در مطالعه های اخیر به باکتریوفاژها به عنوان عوامل جدید بازدارنده، ایمن و موثر در برابر باکتری های بیماری زای گیاهان توجه زیادی شده است.مواد و روشها: در پژوهش حاضر، جداسازی و شناسایی باکتریوفاژ لیتیک موثر بر سویه هایی از باکتری Xanthomonas campestris با هدف مهار دو فرم پلانکتونیک و بیوفیلم باکتری بررسی شد تا در آینده برای مبارزه با آلودگی محصولات کشاورزی به این باکتری بیماری زا استفاده شود. فاژ لیتیک موثر بر سویه Xanthomonas campestris pv. campestris DSM۱۷۰۶ از آب رودخانه کارون به روش آگار دولایه جدا شد. ریخت شناسی، طیف میزبانی فاژ، پایداری در برابر دما و اسیدیته، منحنی تکثیر یک مرحله ای و اثر فاژ بر بیوفیلم باکتری بررسی شد.نتایج: بر مبنای ویژگی های مورفولوژیک، فاژ جداسازی شده به خانواده تکتی ویریده تعلق و علاوه بر سویه Xanthomonas campestris pv. campestris DSM۱۷۰۶، بر سه جدایه بیماری زای دیگر به دست آمده از مزارع آلوده کلم شامل SAM ۴۲۰۹، SAM ۴۲۱۱ و SAM ۴۲۱۲، اثر لیتیک دارد. این فاژ پایداری زیادی در محدوده دمایی منفی ۲۰ تا ۵۰ درجه سانتی گراد و فعالیت لیتیک مناسبی در محدوده اسیدیته ۵ تا ۱۰ دارد. بر اساس منحنی تکثیر یک مرحله ای، چرخه تکثیر فاژ حدود ۷۰ دقیقه به طول می انجامد که شامل مرحله نهفتگی ۲۵ تا ۳۰ دقیقه ای و مرحله آزادسازی فاژ ۴۰ دقیقه ای است. فاژ ۸۶ درصد اثر مهاری و ۹۳ درصد اثر حذفی بر بیوفیلم این باکتری دارد.بحث و نتیجهگیری: بر اساس نتایج پژوهش حاضر، فاژ لیتیک به دست آمده می تواند از عوامل زیستی با پتانسیل زیاد در مهار بیماری های گیاهی و جایگزین روش های مبارزه متداول باشد.

کلیدواژه ها:

باکتریوفاژ ، بیوفیلم ، کنترل زیستی ، Xanthomonas campestris