تبیین الگوهای مسکن بومی و رتبه بندی آنها بر مبنای پایداری(مورد مطالعه: روستای رویین خراسان شمالی)

بی توجهی به ارزشهای الگوهای مسکن بومی در ساخت و سازهای معاصر روستایی از یک سو و تهدید فرسودگی و تخریب مسکن بومی در بافتهای تاریخی، ضرورت توجه به شناخت و تحلیل الگوهای معماری و معیارهای پایداری خانه های بومی را آشکار می سازد. پژوهش حاضر در روستای رویین اسفراین در خراسان شمالی انجام یافته است. با وجود بافت و همچنین، گونه های ارزشمند معماری روستایی، تاکنون الگوهای معماری خانه های بومی باارزش روستای رویین استخراج و تحلیل نشده اند. از اینرو، هدف پژوهش حاضر، شناسایی الگوهای مسکن بومی روستای رویین شهرستان اسفراین و تحلیل و رتبه بندی آنها بر مبنای پایداری است. شناسایی الگوهای معماری در دو مرحله صورت پذیرفت. ابتدا، خصوصیات معماری خانه های بومی رویین در سه مقیاس کلان، میانی و خرد مقایسه و جزء الگوهای معماری استخراج شدند. سپس برمبنای جزء الگوها، هفت الگوی نهایی معماری مسکن شناسایی گردید. پس از آن، الگوهای نهایی بر مبنای پایداری مسکن بومی روستایی شامل مولفه های فرهنگی، اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی با استفاده از فرایند تحلیل شبکه ای(ANP) رتبه بندی گردیدند. با توجه به یافته ها، مهمترین وجوه تمایز الگوها به ترتیب در نورگیری فضاهای زیستی، تعداد و اندازه نسبی حیاط در طبقه همکف، جهت گیری بنا، فرم توده در طبقه اول و چیدمان آن اطراف حیاط بود. همچنین الگوی دو با فراوانی ۲۲% با نورگیری اصلی فضاهای زیستی و ایوان از جنوب غرب و فرم L در طبقه اول به عنوان پایدارترین الگو شناسایی گردید. در نهایت، راهبردهای طراحی مسکن معاصر روستای رویین ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

مسکن بومی ، پایداری مسکن روستایی ، پایداری اجتماعی-فرهنگی ، پایداری زیست محیطی ، پایداری اقتصادی