بررسی مقایسه ای حقیقت نفس از منظر فخر رازی و ابن سینا

در مباحث فلسفی، نفس از اهمیت خاصی برخوردار است؛ از این رو پژوهش حاضر در پی دست یابی به پاسخ این پرسش است که حقیقت نفس از دیدگاه فخر رازی چیست؟ داده های این جستار عبارت اند از: فخر برخلاف ابن سینا اولا مبحث نفس را از حوزه طبیعیات به طور کامل خارج می کند و در الهیات به آن نظم می بخشد. ثانیا: برای نفس ناطقه تعریفی متفاوت ارائه می دهد که به «من» و مشارالیه آن اشاره دارد. در آرای فخر ناسازگاری هایی در بحث از حقیقت نفس وجود دارد؛ چنان که برخی از آرای او به مجردبودن نفس و برخی به مرکب بودن آن از روح و بدن اشاره دارد. در این راستا برای حل تعارض های مطرح شده سه راهکار به نظر نگارندگان رسیده است؛ نخست: لفظ نفس در آثار فخر رازی به گونه اشتراک لفظی به کار رفته است؛ دوم: نفس در تعریف منطقی انسان مورد توجه قرار گرفته است و کمال ماده به شمار می رود؛ سوم: علت اختلاف آرای فخر در آثارش به دلیل پایبندی او به منابع و محتویات دین است.

کلیدواژه ها:

نفس ، حقیقت نفس ، اشتراک لفظی ، کمال ماده ، فخر رازی