بازخوانی مراحل سلوک معنوی از دیدگاه علی صفایی حائری و مقایسه عناصر آن با آموزه های عرفان عملی

مراحل سلوک معنوی همواره در نگرش های عرفانی مختلف مورد توجه بوده است. در نگاه برخی صاحب نظران معاصر نیز به این مراحل با تعبیرهای مختلف اشاره شده است. در این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی به دیدگاه علی صفایی حائری درباره مراحل سلوک معنوی پرداخته شده است و ضمن استخراج سلسله ای منسجم از مراحل سلوک معنوی بر اساس آثار وی، عناصر متناظر با اجزای آن در آموزه های عرفانی مورد توجه قرار گرفته است. این بررسی نشان می دهد مراحل سلوک در نگاه صفایی، با شناختی که از تذکر، تفکر و تعقل بیرون می آید شروع می شود و زمینه آزادی درونی فرد را از عادت ها و تعصب ها فراهم می کند تا بر اساس آن، عشق و ایمان در قلب فرد شکوفا شود. این عشق و ایمان به عمل می انجامد و در سه بعد ذکر، اطاعت و شکر خود را نشان می دهد. سرانجام سالک باید اخبات را با عبور از مسیر ابتلا، اضطرار و اعتصام در خویش محقق کند. هر کدام از مراحل این سیر با آموزه های عرفان عملی هماهنگ است و نشان می دهد که نگرش صفایی به سلوک معنوی، همراهی های متعدد و ظرفیت های تبیینی زیادی را در نسبت با آموزه های عرفان عملی دارد.

کلیدواژه ها:

عرفان عملی ، سلوک معنوی ، آموزه های عرفان ، علی صفایی حائری ، عین صاد