نقش ایوان ها در معماری اسلامی ایران و تاثیر آن در فرهنگ جامعه

ایوان یکی از فضاهای مهم و شاخص معماری ایرانی است که سابقه حضور آن به محوطه تاریخی حسنلو (طبقه چهارم، سده ۹ تا ۱۱ ق.م) می رسد. مقاله حاضر صورت ایوان و تحولات آن را در دوران قبل اسلام و دوران اسلامی مورد بررسی و تحلیل قرار داده و تلاش کرده است به درک روشنی از ساختار ایوان برسد. دو عامل نفوذ سبکی بر اثر روابط فرهنگی همسوی نیازهای انسانی و نوآوری، استقلال فکری در سبک با اتکا به نبوغ و خلاقیت معماری سنتی ایران را می توان دلایل منشا یابی و احداث ایوان در نظر گرفت، ایوان یکی از فضاهای مهم و مشخصه معماری ایرانی - اسلامی است که سابقه حضور آن به ۵۰۰۰ سال ق م می رسد، ایوانها صورت پایدار و الگویی کهن در معماری ایرانی می باشند که مبین نظام فکری و فرهنگی جامعه است، فضایی نیمه باز در حدفاصل فضای داخل و خارج که در جبهه اصلی بنا مشرف به حیاط می باشد،که تداوم خود را از کهن ترین شواهد تا نمونه های متاخر همچنان حفظ کرده است. در مطالعات مربوط به معماری ایران، ایوان از مباحث مهمی است که علی رغم کاربرد گسترده و جایگاه ویژه آن در معماری، کمتر به آن پرداخته شده است. این تحقیق با ماهیت تفسیری-تاریخی، از نظر هدف، کاربردی و بر اساس مطالعات کتابخانه ای و مشاهدات میدانی گردآوری شده است. نتایج حاصل بیان گر است،که ایوان یکی از فضاهای عملکردی بومی همسو با شاخص ها و معیارهای شهرنشینی سنتی است، که مرتبط با نیازها و فعالیت های انسانی و مبین نظام فکری ایرانی- اسلامی می باشد، در نتیجه وجود فضایی با ساختار ایوان با ماهیت جدید پشنهادی (مطابق با اصول ذکر شده پژوهش حاضر) در ابینه های امروزی امری حیاتی و ضروری است.

کلیدواژه ها:

معماری ، ایوان ، معماری اسلامی ، تاریخی ، معماری ایرانی ، فضا.