بررسی انتقادی اصلاح واژه «اترک» در سوره دخان توسط جیمز بلمی

مستشرقان بسیاری در دوره های متفاوت به بررسی قرآن از جنبه های مختلف پرداخته اند. ازجمله مواردی که قدمت زیادی هم ندارد و در دوره معاصر به بیان و بررسی آن پرداخته شده است، تغییر و جایگزینی برخی واژه های قرآن به دلیل وقوع خطا و اشتباه، البته از منظر آنان، در مصحف عثمانی است. جیمز اندرو بلمی طلایه دار این نظریه است که تعدادی از واژگان قرآن (به زعم خود ۳۰ واژه)، غلط نامیده و سپس بررسی و نقد کرده است و پس از آن، به فرض خود اصلاح کرده است. یکی از آن موارد، واژه «اترک» در آیه ۲۴ سوره دخان است که براساس ادعای بلمی، به دلیل اشتباه کاتب، دچار تغییر و تصحیف شده است و صحیح آن (به زعم وی)، واژه «انزل» بوده است که باید تصحیح و در قرآن جایگزین شود! مبنای نظریه بلمی بر این است که کتابت قرآن بر تواتر شفاهی متن قرآن تقدم دارد و کتابت حاکم است و برای این ادعا، هیچ سند و سابقه تاریخی ارائه نمی کند. در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی، به نقد دیدگاه بلمی پرداخته شده است و در انتها صحیح بودن واژه قرآنی «اترک» و اشتباه بلمی در تصور وقوع خطا در متن قرآن و مبنای حاکمیت کتابت بر قرائت شفاهی آن، رد و خلاف آن اثبات می شود.

کلیدواژه ها:

تصحیف قرآن ، اصلاح واژگان قرآن ، نقد متنی ، اترک ، انزل ، رهوا ، مستشرقان ، جیمز بلمی