میانجی گری الگویی برای رفع تعارضات (روشی موثر در تحقق عدالت ترمیمی)

زمینه: در یک جامعه مطلوب انسانی، برای حل تعارضات و اختلافات و نیز پاسخ دهی به نقض هنجارها، استفاده ابزارهای غیر قضایی از جمله اخلاق و عرف با کرامت انسانی سازگارتر بوده و توسل به آن ها از اولویت برخوردار است. میانجی گری بین طرفین دعوی (در دعاوی حقوقی و دعاوی کیفری واجد جنبه حق الناسی) و میانجی گری بین قاضی و مجرم یا شفاعت (در امور کیفری حق اللهی) دو راه حل غیر قضائی برای حل و فصل دعاوی هستند. بطوری که جوامع مدرن نیز به اهمیت این منبع پی برده و به عنوان ابزاری برای رفع مخاصمات بویژه در حقوق بین الملل و حل اختلاف بین کشورها و دولت ها از آن استفاده می نمایند. در این مقاله یک نمونه میانجی گری با هدف کاهش و رفع تعارضات و گذشت خانواده مقتول به شیوه گزارش مورد شرح داده شده است. مورد: در پاییز ۱۳۸۲ در یکی از روستاهای غرب کشور منازعه ای بین دو پسر عمو که همسایه دیوار به دیوار بودند بوقوع پیوست که این منازعه مقدمه ای شد برای کینه توزی و شبهات بعدی. چند صباحی بعد از این حادثه یکی از طرفین دعوی شب هنگام با احتمال وجود سارق در محل اقدام به شلیک چند گلوله که منجر به قتل پسر عموی خود می شود، می نماید. روش درمان و حل مشکل: در این مقاله جزئیات رفع تعارضات و حل مشکل با استفاده از الگوی میانجی گری طی چهار مرحله ارجاع پرونده، اقدامات پیش از میانجی گری (آماده سازی)، میانجی گری و گفت وگو و پی گیری و تثبیت نتایج حاصله از میانجی گری گزارش شده است. نتیجه گیری: هدف از مداخله میانجی حل موضوع مورد اختلاف است که در این مورد خاص نیز خانواده مقتول با دریافت دیه و با آزادی قاتل از زندان و بازگشت به وضعیت پیش از مخاصمه محقق گردید. اگرچه میانجی گری در مددکاری اجتماعی اکنون به عنوان یکی از رویکردهای حل مناقشه معرفی و برای آن فرایند و تکنیک های ویژه ای معرفی شده است، باید در نظر داشت که آشنایی به ویژگی های فرهنگی و استفاده از سازوکارهایی که برای حل مناقشه و میانجی گری در هر فرهنگی وجود دارد، می تواند در موارد میانجی گری بسیار تعیین کننده باشد. در مورد گزارش شده در این مقاله میانجی آشنا با سازوکارهای بومی حل مناقشه در غرب کشور، بخوبی موفق شد ضمن خاتمه فرایند دادرسی، با برگزار کردن مراسم خون صلح و مشارکت دادن افراد محلی نسبت به تثبیت نتایج بدست آمده در فرایند میانجی گری اقدام کند.

کلیدواژه ها:

Mediation ، Mediator ، Restorative ، Justice ، Criminal Justice ، میانجی ، میانجی گری ، عدالت ترمیمی ، عدالت قضایی