نقش و هندسه ی پنهان در هنر گره چینی

تزیینات اغلب بناهای شاخص دورهی اسلامی، نقشی پررنگ با پشتوانه فلسفی مختص به خود را داشته است. گونه تزیین گره، نوعی منحصر به فرد در میان انواع تزیینات هندسی معماری اسلامی و سنتی ایران و شرق بوده است که خلق این میراث ماندگار از ترکیب تعدادی شکل بنیادی یا نقشمایه تشکیل میشوند. اولین مرحله ترسیم گره، بستن زمینه ی (قاب) گره است که نقشمایه ها با آن محدود میشوند. گره های هندسی در برخورد اول گیج کننده به نظر میرسند ولی با دقت بیشتر مشاهده می گردد که در پشت هر زمینه گره، منطقی هندسی و مفهومی ذاتی نهفته است. در این راستا این سوال مطرح میشود که چگونه میتوان زمینه های جدیدی با اندیشهای عرفانی و هندسه ای نامتقارن در مقابل زمینه های مرسوم خلق نمود. در این پژوهش، با تمرکز بر یکی از انواع گره (گره ده تند و کند)، منطق نظم هندسی در نقشمایه ها اثبات شده و زمینه های جدیدی با رویکرد هندسی و اندیشهای عرفانی معرفی و ویژگیهای هندسی آرایه های اسلامی از زاویه ای دیگر مورد بررسی قرار میگیرد. برای تبیین یافته های این پژوهش، از روش توصیفی-تحلیلی استفاده شده است و گردآوری داده ها با بهره گیری از روش مطالعات اسنادی کتابخانه ای انجام شده است. همچنین، تحلیل داده ها که منتج به ارایه ی زمینه های جدید شده، با استفاده از روش استدلال منطقی انجام گرفته است.

کلیدواژه ها:

نقشمایه ، گره ده تند و کند ، آرایه های اسلامی ، زمینه جدید ، اندیشه ی عرفانی