موقعیت‎‎های طنز‌آمیز در نمایش نامه هاملت با سالاد فصل از اکبر رادی

طنز موقعیت یکی از انواع طنز است که از نظر میزان تأثیرگذاری و نحوه انتقال مطلب نسبت به دیگر انواع طنز از قدرت بیشتری برخوردار است. در یک اثر هنری و ادبی گاهی موقعیت ها طنز آفرین می‌شوند و مجموعه عوامل از جمله صحنه، کلام، رفتار و...گاه به علت قرار گرفتن در موقعیت خاص، خصوصیت طنز به خود می‌گیرند. این نوع از طنز محصول معماری اثر و ساخت و پرداخت آن است. در واقع طنز موقعیت، ناشی از توصیف روابط نابجا، اعمال شخصیت‌ها و روایت حقایق وارونه است. طنز موقعیت اغلب طنزی نمایشی است و کاربرد ویژه ای در هنرهای نمایشی به ویژه نمایش‎نامه ها و فیلم نامه ها دارد. اکبر رادی یکی از نمایش‎نامه نویسان برجسته است که آثار او در دهه های چهل و پنجاه شمسی تحول شگرفی در ادبیات نمایشی ایران ایجاد کرد. نمایش‎نامه هاملت با سالاد فصل یکی از نمایش‎نامه های موفق اوست که در بستری از تناقضات یکی از مسائل اجتماعی را نقد می کند. در این مقاله ضمن معرفی طنز موقعیت به عنوان یکی از ژانرهای تأثیرگذار تلاش می شود تا انواع موقعیت‌های طنز‌آمیز در این نمایش‌نامه تحلیل شود و روش های ایجاد این نوع از طنز و بازتاب‎‎های اجتماعی آن مورد بررسی قرار گیرد. این بررسی نشان می‌دهد که اکبر رادی با استفاده از شگردهای گوناگون زمینه‌های ظهور طنز موقعیت را در نمایش‎نامه هاملت با سالاد فصل فراهم آورده است؛ از جمله ایجاد موقعیت‌های غیرمنتظره، چیدن موقعیت‌های متضاد در کنار هم، وارونه‌سازی موقعیت‌ها، ترکیب کردن زمان با صحنه‎‎های ناهمخوان، نقش دادن به شخصیت‌هایی که رفتار آنان با جایگاه و وضعیتشان سازگار نیست و...

کلیدواژه ها:

نمایش‎نامه ، موقعیت های طنز آمیز ، تضاد ، تناقض موقعیتی