اثربخشی "بسته ارتقای مهارت های زبانی مبتنی بر توانبخشی شناختی" بر دامنه ی توجه، حافظه کاری و مهارت های زبانی کودکان با آسیب ویژه زبانی

مقدمه: زبان یک مهارت پایه و یکی حوزه های شناختی مهم در کودکان است. هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی "بسته ارتقای مهارت­های زبانی مبتنی بر توانبخشی شناختی" بر دامنه­ی توجه، حافظه کاری و مهارت های زبانی کودکان با آسیب ویژه زبانی است. روش کار: روش پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی کودکان ۵ تا ۷ ساله دارای آسیب ویژه زبانی بودند که در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ در مراکز پیش دبستانی عادی مشغول به آموزش بوده و جهت دریافت خدمات گفتار و زبان به مراکز گفتاردرمانی شهر بروجرد مراجعه کرده بودند. تعداد نمونه ۳۰ تن بود که به روش نمونه گیری هدفمند از میان جامعه آماری انتخاب و با گمارش تصادفی در ۲ گروه مداخله و کنترل جایگزین شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه مشخصات جمعیت شناختی، "مقیاس هوش وکسلر کودکان(ویرایش چهارم)" (WISC- IV)(Wechsler Intelligence Scale for Children Fourth Edition)، مصاحبه بالینی براساس معیارهای DSM-۵ و "پرسشنامه­ مهارت­های عصب­روانشناختی (فرم معلم) برای کودکان پیش­دبستانی" ( Neuropsychological Skills (Teacher Form) Questionnaire for Preschool Children) بود. روایی محتوایی ابزارها به روش کیفی و پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ اندازه گیری شد. پس از اجرای ۱۲ جلسه مداخله براساس "بسته ارتقای مهارت های زبانی مبتنی بر توانبخشی شناختی" بر روی گروه مداخله، داده ها در نرم افزار اس­پی­اس­اس نسخه ۲۴ تحلیل شدند. یافته ها: "بسته ارتقای مهارت­های زبانی مبتنی بر توانبخشی شناختی" بر دامنه­ی توجه، حافظه کاری و مهارت های زبانی کودکان با آسیب ویژه زبانی اثربخش بود(۰۱/۰>P). همچنین اثر زمان بر دامنه­ی توجه، حافظه کاری و مهارت­های زبانی نسبت به مرحله پیش­آزمون اثرگذار بود(۰۱/۰>P). نتیجه گیری: "بسته ارتقای مهارت های زبانی مبتنی بر توانبخشی شناختی" در افزایش دامنه­ی توجه، بهبود حافظه کاری و ارتقای مهارت های زبانی کودکان با آسیب ویژه زبانی اثربخش بود. از اینرو پیشنهاد می شود که جهت بهبود مهارت های شناختی و زبانی کودکان از بسته مداخلاتی فوق، استفاده شود.

کلیدواژه ها:

Keywords: Cognitive Rehabilitation ، Attention Span ، Working Memory ، Language ، Specific Language Impairment. ، توانبخشی شناختی ، دامنه­ی توجه ، حافظه کاری ، زبان ، آسیب ویژه زبانی.