بررسی تغییرات زمانی و مکانی کیفیت و کمیت آب های زیرزمینی در دشت گرمسار

منابع آب زیرزمینی به عنوان یکی از مهم ترین منابع تامین آب مورد نیاز برای بخش های کشاورزی، شرب و صنعت، از اهمیت زیادی برخوردار است که با خطرات متفاوتی نظیر افت سطح، کاهش میزان تغذیه به سبب نقصان بارندگی و آلاینده های طبیعی و غیرطبیعی مواجه است. این پژوهش در دشت آبرفتی گرمسار، در استان سمنان صورت گرفته است. به منظور شناخت وضعیت کیفی آب شامل هدایت الکتریکی و نسبت جذب سدیم، نتایج آنالیز شیمیایی ۵۲ چاه در ۲ دوره زمانی ۱۳۸۱تا۱۳۸۸ و ۱۳۸۷۱۳۹۰ مورد ارزیابی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. با توجه به اهداف تحقیق، روند و آثار تغییرات شاخص نوسان های سطح سفره آب زیرزمینی در ۴ دوره زمانی ۱۳۷۳تا۱۳۷۵، ۱۳۷۵تا۱۳۸۱، ۱۳۸۱تا۱۳۸۸ و ۱۳۸۸تا۱۳۹۰ در ۷۵ حلقه چاه، بررسی شد. برای پهنه بندی ویژگی های کمی آب، از روش IDW با توان های ۱ تا ۵ و دو روش زمین آماری (کریجینگ و کوکریجینگ) در نرم افزارهای ArcGIS و Surfer۸ استفاده شد. برای بررسی روند و تغییرات شاخص نوسان های سطح سفره آب زیرزمینی و پارامترهای کیفی معیار آب از کلاس بندی و امتیازات مدل بیابان زایی IMDPA استفاده شد. نتایج نشان داد که افت سطح آب زیرزمینی در دوره های ۱۳۷۳تا۱۳۷۵، ۱۳۷۵تا۱۳۸۱، ۱۳۸۱تا۱۳۸۸ و ۱۳۸۸تا۱۳۹۰ به ترتیب، برابر ۰۵/۱ متر، ۲/۸ متر، ۲۷/۴ و ۳۴/۵ متر بوده است و به طور متوسط، افت آب زیرزمینی در دشت گرمسار سالیانه معادل ۹۹/۰ سانتی متر یا به عبارتی معادل ۱ متر است. همچنین به منظور تعیین رده و نوع کیفیت آب از تقسیم بندی ویل کوکس استفاده شد که با توجه به نتایج به دست آمده، نوع کیفیت آب برای کشاورزی «خیلی شور و مضر برای کشاورزی» است.

کلیدواژه ها:

آبهای زیرزمینی ، پارامترهای کیفی ، مدل IMDPA ، دیاگرام ویلکوکس ، پهنه بندی