تحلیل میزان فعالیت تپه های ماسه ای بند ریگ کاشان با استفاده از شاخص لن کستر

بند ریگ کاشان، یکی از مجموعه های پیچیده تپه های ماسه ای مهم ایران به شمار می رود. به دلیل وزش بادهای فرساینده، همواره مناطق حاشیه ای آن با مشکلات ناشی از انتقال ماسه های روان مواجه است؛ لذا در این تحقیق، میزان فعالیت تپه های ماسه ای براساس شاخص لن کستر مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور با استفاده از عکس های هوایی، تصاویر ماهواره ای Google earth و نیز بازدیدهای میدانی، نقشه مرفولوژی بند ریگ کاشان تعیین شد. سپس با استفاده از آنالیز داده های بادسنجی ایستگاه های مجاور آن و تلفیق آن ها در محیط Arc GIS، نقشه های هم بارش، هم تبخیر و تعرق پتانسیل و درصد سرعت های بیشتر از سرعت آستانه فرسایش بادی در ارتفاع ۱۰ متری از سطح زمین، در منطقه تهیه شد و در نهایت، نقشه میزان فعالیت تپه های ماسه ای ترسیم گردید. براساس شاخص لن کستر، سرعت آستانه فرسایش بادی برابر ۱۲ نات در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که در بیشتر مناطق بند ریگ کاشان، تپه های ماسه ای از نوع «فعال» بوده و تنها بخش کوچکی در شمال و بخشی در جنوب آن، دارای تپه های ماسه ای «بسیار فعال» است. همچنین در حاشیه غربی آن، فقط نوک تپه ها فعال اند. تلفیق نقشه های مرفولوژی و فعالیت تپه های ماسه ای در منطقه مورد مطالعه نشان داد که به دلیل مدیریت مناسب تمام تپه های ماسه ای «کاملا فعال» به جز قسمت کوچکی از تپه های عرضی در شمال بند ریگ، تثبیت و غیرفعال شده اند. بخش های حاشیه آن هم که دارای تپه های ماسه ای فعال اند، تثبیت شده اند.

کلیدواژه ها:

شاخص لن کستر ، فعالیت تپه های ماسه ای ، فرسایش بادی ، بند ریگ کاشان ، ماسه های روان