ارزیابی پتانسیل بیابان زایی با استفاده از مدل IMDPA در دشت سیستان (مطالعه موردی: زهک)

پدیده بیابان زایی مختص اقلیم خاصی نیست، اگرچه نقش این پدیده در مناطق خشک و نیمه خشک برجسته تر از سایر مناطق است. در این تحقیق، برای بررسی پتانسیل بیابان زایی و ارائه نقشه شدت بیابان زایی از چهار معیار فرسایش بادی، خاک، اقلیم و پوشش گیاهی در منطقه زهک سیستان از مدل IMDPA استفاده شد. در مدل IMDPA با توجه به ارزیابی معیارهای موثر در بیابان زایی منطقه، شاخص های متفاوت هر معیار امتیازدهی شد و لایه های اطلاعاتی مربوط به این شاخص ها و معیارها تهیه شد. نتایج نشان می دهد که لایه اطلاعاتی معیار فرسایش بادی، در دو کلاس شدید (۶۲۲۰۵ هکتار) و کلاس خیلی شدید (۲۱۳۰۹ هکتار)، لایه اطلاعاتی معیار خاک، در دو کلاس کم (۳۹۱۲۱ هکتار) و کلاس متوسط (۴۴۳۹۳ هکتار)، لایه اطلاعاتی معیار اقلیم، در کلاس خیلی شدید (۸۳۵۱۴ هکتار) و لایه اطلاعاتی پوشش گیاهی، در چهار کلاس کم (۲۴۷۵۶ هکتار)، کلاس متوسط (۵۶۴۹ هکتار)، کلاس شدید (۱۴۰۱۱ هکتار) و کلاس خیلی شدید (۳۹۰۹۸ هکتار) شدت بیابان زایی طبقه بندی شد. نقشه نهایی شدت بیابان زایی منطقه از ترکیب لایه های اطلاعاتی به کمک میانگین هندسی تهیه شد. نتایج حاصل از ارزیابی پتانسیل بیابان زایی منطقه، مبین ۴/۳۶ درصد، معادل ۳۰۴۰۵ هکتار در طبقه متوسط و ۶/۶۳ درصد، معادل ۵۳۱۰۹ هکتار در طبقه شدید بیابان زایی قرار می گیرد. ارزش عددی معیارهای مورد بررسی نشان می دهد معیار اقلیم با ارزش عددی ۸۸/۳ موثرترین عامل در شدت بیابان زایی منطقه است. متوسط وزنی پتانسیل بیابان زایی در کل منطقه مورد بررسی ۷۴/۲ در کلاس شدید شدت بیابان زایی است.

کلیدواژه ها:

پتانسیل بیابان زایی ، شدت بیابان زایی ، فرسایش بادی ، مدل IMDPA ، دشت سیستان