بررسی خواص آنتی اکسیدانی و اثر سایتوتوکسیک عصاره گیاه بشقابی سنبله ای (Scutellaria pinnatifida) بر بقاء و میزان بیان ژ ن های درگیر در چرخه سلولی (P۵۳ و CDK۲) در سرطان کلیه

سابقه و هدف: برای درمان سرطان کلیه از روش هایی مانند جراحی، شیمی درمانی، ایمونوتراپی و غیره استفاده می شودکه عوارض زیادی ایجاد می کنند، بنابراین سعی می شود از روش هایی نظیر ترکیبات گیاهی که عوارض کم تری دارند، استفاده شود. گیاهان دارویی ترکیبات بسیاری دارندکه فعالیت آنتی اکسیدانی قابل توجهی از خود نشان داده و در نتیجه از پیشرفت سرطان جلوگیری می کنند و فعالیت های ضد التهابی، ضد توموری و ضد جهش زایی نیز دارند. با توجه به اهمیت تغییراتی که در عملکرد ژن ها خصوصا ژن های حیاتی طی سرطان رخ می دهد، در این مطالعه ژن های درگیر در چرخه سلولی شامل  P۵۳و CDK۲ بررسی شدند. هدف از انجام این مطالعه بررسی خواص آنتی اکسیدانی و اثر سایتوتوکسیک عصاره گیاه بشقابی سنبله ای (Scutellaria pinnatifida) بر بقاء و میزان بیان ژ ن های درگیر در چرخه سلولی (P۵۳ و CDK۲) در سرطان کلیه بود. مواد و روش ها: در این مطالعه تجربی-آزمایشگاهی عصاره گیاه Scutellaria pinnatifida به روش خیساندن تهیه و وجود ترکیبات فیتوشیمیایی موجود در عصاره به صورت کیفی بررسی گردید. سلول های ACHN سرطان کلیه کشت داده شدند. اثر سایتوکسیک عصاره با غلظت های ۱۰۰۰، ۵۰۰، ۲۵۰، ۱۲۵، ۱۰۰و ۶۲/۵ µg/ml به روش MTT (۳-(۴, ۵-Dimethylthiazol-۲-yl)-۲, ۵-Diphenyltetrazolium Bromide) که یک روش رنگ سنجی برای بررسی تکثیر و بقای سلول ها است، در زمان های ۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت مورد سنجش قرار گرفت. سپس استخراج RNA از سلول های در معرض تیمار با غلظت۵۰۰ و ۲۵۰ µg/ml انجام شده و غلظت و کمیت RNA های استخراج شده با استفاده از نانو دراپ سنجیده شد. سپس از RNA های استخراج شده، cDNA ساخته شد و میزان بیان ژن های P۵۳ و  CDK۲با استفاده از Real Time PCR مورد بررسی قرار گرفت. برای ارزیابی خواص آنتی اکسیدانی عصاره از تست DPPH (Diphenyl picrylhydrazyl) استفاده گردید که بر اساس اندازه گیری ظرفیت مهار آنتی اکسیدان ها نسبت به آن است. یافته ها: طبق نتایج به دست آمده از تست های فیتوشیمیایی، عصاره گیاه بشقابی سنبله ای حاوی فلاونوئید، تری ترپنوئید، آستروئید، استرول و گلیکوزید می باشد، اما فاقد آلکالوئید، تانین و ساپونین است. تست MTT نشان داد که عصاره گیاه Scutellaria pinnatifida بر روی سلول های ACHN اثر کشندگی دارد و این اثر وابسته به دوز و زمان است. با کاهش غلظت عصاره گیاه بشقابی سنبله ای درصد زنده ماندن سلول ها به طور معنی داری افزایش یافت و با افزایش طول مدت تیمار از ۲۴ تا ۷۲ ساعت، میزان بقا در سلول های سرطانی کلیه به طور معنی داری کاهش یافت. Real Time PCR  نیز افزایش بیان ژن P۵۳ و کاهش بیان ژن CDK۲ را در سلول های ACHN تحت تیمار با عصاره گیاه Scutellaria pinnatifida را نشان داد. تغییرات بیان نیز وابسته به دوز و زمان بود. تست آنتی اکسیدانی خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره را تایید کرد و نشان داد خاصیت آنتی اکسیدانی این گیاه وابسته به غلظت است. سطح معنی داری در این مطالعه کم تر از۰/۰۵ (۰/۰۵P<) بود. استنتاج: یافته های این مطالعه نشان می دهند که عصاره گیاه Scutellaria pinnatifida می تواند اثر ضد سرطانی داشته و سلول های سرطانی ACHN را از بین ببرد. تغییرات بیان ژن P۵۳ و CDK۲ در سلول ACHN نشان دهنده آن است که عصاره گیاه Scutellaria pinnatifida احتمالا چرخه سلولی را در سلول های سرطانی کلیه مختل کرده و از این طریق باعث کاهش بقای این سلول ها می گردد، بنابراین می تواند به عنوان ترکیبی با خواص ضد سرطانی مورد توجه قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

Scutellaria pinnatifid ، kidney cancer ، cell cycle ، P۵۳ gene ، CDK۲ gene ، گیاه بشقابی سنبله ای ، سرطان کلیه ، چرخه سلولی ، ژن P۵۳ ، ژن CDK۲