بررسی مساله حمل در فلسفه اسلامی

چکیده: نویسنده در ابتدا به طرح مساله شناخت می پردازد و اینکه با عنایت به ضرورت تلاش عقلی و فلسفی برای حل مسائل مربوط به شناخت هستی در اولین گامها با این سوال مواجه می شویم که آیا عقل بشر توان حل این مسائل را دارد یا خیر؟ سپس به دلیل مقام ویژه حمل در فلسفه ، آن را مطرح و یکی از امهات مسائل فلسفه اسلامی به شمار می آورند و قائلند به اینکه بدون حمل حمایت از واقعیات هستی امکان پذیر نیست . در ادامه به حقیقت حمل می پردازند که حمل در حقیقت ملاک وحدت و یگانگی بین دو مفهوم متغایر است و هوهویت در باب قضایا چیزی جز حمل نیست . نویسنده در پایان به تقسیمات حمل و معانی مختلف آن و پاسخ به شبهات مطرح شده در این زمینه می پردازد. خلاصه ماشینی: نتیجه سخن آنان این است که ژ قضیه «انسان انسان است » که به عنوان حمل اولی ذاتی نمایانگر بهترین نوع وحدت است ، نه تنها چیزی بر شناخت تصوری خود شخص افاده نمی کند، بلکه به دیگران نیز معرفت جدیدی نمی دهد. نتیجه اینکه جای هیچ گونه تردیدی نیست که آنچه می تواند موجب صحت حمل در باب قضایا واقع شود، چیزی جز نوعی اتحاد نیست ، ولی در این مساله نیز تردید وجود ندارد که در باب حمل همواره باید نوعی دوگانگی را در نظر گرفت ، زیرا اگر نوعی از دوگانگی در نظر گرفته نشود، عنوان حمل معنی خود را از دست می دهد و چیزی جز وحدت صرف به جای نمی ماند. با توجه به مطالب بیان شده می توان چنین نتیجه گرفت که اشتراک «اول » در اصطلاح حمل اولی نزد شیخ الرئیس و ملاصدرا اشتراک لفظی است ۲۱۴ معانی مختلف ذاتی از جمله موارد قابل بررسی در حمل اولی ذاتی این است که منظور از ذاتی در این حمل چیست ؟ برای تبیین این امر می توان گفت کلمه ذاتی در علم منطق در دو مورد به کار می رود و دارای معانی گوناگون است : یکی از موارد استعمال کلمه ذاتی در باب ایساغوجی و کلیات خمس است و مراد از ذاتی در آنجا، مفهوم کلی ای است که مقوم ماهیت است و بیرون از معنای آن نیست و آن بر سه قسم است : ۱ نوع که عین ماهیت افراد است . حمل شایع صناعی در مواردی یافت می شود که به آنها اشاره می کنیم : ۱۲۴ محمول ناظر بر طبیعت موضوع باشد موضوع که یکی از افراد و مصادیق محمول است ، فرد یک معقول ثانی منطقی واقع شود که این شان قضایای طبیعیه است .

کلیدواژه ها:

حمل ، ذاتی حمل شایع وحدت ، انسان ، اتحاد قضیه ، مفهوم ، هوهویت ، شی ء