تاثیر آموزش مبتنی بر سواد سلامت بر خودکارآمدی شیردهی زنان نخست زا

مقدمه : با توجه به نرخ پایین تغذیه انحصاری با شیر مادر و معمول بودن آموزش به مادران بر اساس سطح سواد عمومی و نه لزوما سواد سلامت آنها، این مطالعه با هدف تعیین تاثیر آموزش مبتنی بر سواد سلامت بر خودکارآمدی شیردهی زنان نخست زا طراحی گردید.مواد و روشها: این مطالعه ، یک کارآزمایی بالینی تصادفی سازی شده بوده که طی آن ۷۷ مادر باردار نخست زا مراجعه کننده به مراکز بهداشتی در چالوس، مورد ارزیابی قرار گرفتند. مادران به طور تصادفی به دو گروه مداخله (۳۸(n= و کنترل (۳۹(n= تخصیص یافتند. برای ارزیابی خودکارآمدی شیردهی و سواد سلامت به ترتیب از پرسشنامه خودگزارشی ۱۴ سوالی دنیس و فاکس و پرسشنامه ۱۴ سوالی سواد سلامت مادری ، استفاده شد. هر دو ابراز به صورت طیف لیکرت ۵ امتیازی (دامنه ی نمرات ۷۰-۱۴) نمردهدهی شدند. جلسات آموزشی مبتنی بر سواد سلامت (۴ جلسه ی ۶۰-۴۵ دقیقه ای پس از زایمان) به صورت مجازی و در فضای اسکای روم برگزار شد. محتوای جلسات آموزشی مبتنی بر سواد سلامت شامل (دسترسی /به دست آوردن اطلاعات، درک اطلاعات، ارزیابی اطلاعات و استفاده از اطلاعات۳) بود. در انتهای هر جلسه آموزشی ، جهت حصول اطمینان از آموزش مادران، تکالیفی متناسب با محتوای آموزشی جلسه در نظر گرفته شد. بلافاصله ، سه هفته و شش هفته بعد از انجام مداخله پرسشنامه ی خودکارآمدی شیردهی مادر و سواد سلامت مادری ، به صورت آنلاین توسط مادران تکمیل شد. تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۲۰ و با کاربرد مدلهای آمیخته انجام شد.یافته ها: دو گروه در زمینه متغیرهای جمعیت شناختی با یکدیگر همسان بودند. میانگین نمرات خودکارآمدی شیردهی قبل از مداخله در دو گروه مداخله و کنترل به ترتیب ۶۲/۱۰±۴۸/۴۰ و ۵۲/۷±۰۷/۳۸ بود (۲۶۴/۰.(P= میانگین نمره خودکارامدی شیردهی در هر سه مرحله بلافاصله ، سه هفته و شش هفته بعد از مداخله به ترتیب (مداخله : ۰۵/۵±۵۷/۶۱؛ کنترل: ۷۶/۶±۰۱/۴۵)، (مداخله :۴۴/۵±۴۷/۵۸؛ کنترل: ۱۴/۷±۲۳/۴۸) و (مداخله : ۳۱/۴۷±۵/۵۷؛ کنترل: ۵۹/۶±۴۸/۴۹) به طور معنی داری در گروه مداخله بیشتر از گروه کنترل بود (۰۰۰۱/۰.(P< علاوه بر این میانگین نمره سواد سلامت قبل از مداخله در دو گروه مداخله و کنترل به ترتیب ۶۱/۶ ± ۲۳/۴۷ و ۵۳/۵ ± ۰۱/۴۷ بود (۸۶۵/۰.(P= میانگین نمره سواد سلامت در هر سه مرحله بلافاصله ، سه هفته و شش هفته بعد از مداخله به ترتیب (مداخله : ۶۰۵/۶ ± ۳۲/۵۱؛ کنترل: ۳۳/۵ ± ۷۹/۴۷)، (مداخله : ۱۳/۵ ± ۸۰/۵۲؛ کنترل: ۰۷/۵ ± ۶۵/۴۷) و (مداخله : ۵۳/۵ ± ۲۳/۵۴؛ کنترل: ۸۶/۵ ± ۹۷/۴۷) به طور معنی داری در گروه مداخله بیشتر از گروه کنترل بود (۰۰۰۱/۰.(P<نتیجه گیری : یافته های مطالعه حاضر، تاکیدی بر پتانسیل آموزش مبتنی بر سواد سلامت ، به عنوان رویکردی امیدوارکننده برای ترویج شروع و تداوم تغذیه انحصاری با شیر مادر بود و پتانسیل آن را به عنوان یک استراتژی مداخله موثر نشان داد.

کلیدواژه ها:

آموزش ، سواد سلامت ، خودکارآمدی شیردهی ، زنان نخست زا.