بررسی کارایی ژن درمانی در درمان هموفیلی B

مقدمه : هموفیلی B یک اختلال X-link مغلوب است که اصطلاحا به آن بیماری کریسمس گفته میشود . این بیماری به علت جهش در ژن F۹ رخ میدهد که موجب کاهش فعالیت در فاکتور IX انعقادی و ایجاد خونریزی می شود .علائم اولیه هموفیلی خونریزی های طولانی پس از خراشهای کوچک می باشد و به تدریج با پیشرفت بیماری علائم شدیدتری از قبیل خونریزی های داخل مفصلی ایجاد می کند . بر اساس اندازه گیری سطح فعالیت فاکتور IX در پلاسما این بیماری به هموفیلی متوسط (فعالیت ۱-۵%) تا شدید (فعالیت ۱(<% طبقه بندی میشود. هموفیلی متوسط نمود خونریزی بالینی و عوارض اسکلتی دارد در حالی که هموفیلی شدید به صورت خونریزی خود به خودی مفاصل و عضلات (سینوویت و آرتروپاتی ) تظاهر پیدا میکند.مواد و روش ها : در این مطالعه اطلاعات مورد نظر در پایگاههای pubmed و google scholar جمع آوری شد که با توجه به عنوان کلمات کلیدی Hemophilia B،Factor IX , Gene therapy , Etronocogene Dezaparvove از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳ جمعا ۷۰ مقاله جستجو شدند و در انتها ۱۰ مطالعه مروری و متاآنالیز مورد بررسی قرار گرفت .یافته ها: مطالعات بررسی شده نشان دادند که درمان هموفیلی با توجه به دستیابی به درمانهای جدید در حال تغییر است . درمان فعلی هموفیلی B، جایگزینی فاکتور IX به صورت وریدی ست اما عوارض طولانی مدت و آرتروپاتی در این درمان به علت دسترسی ضعیف به فاکتور IX و فعالیت کم آن و تغییرات دوز فردی ادامه دارد. حتی با وجود درمان های دیگری از قبیل Aminocaproic acid و Concentrated FIX برای هموفیلی B، ژن درمانی با داروی Etronocogene Dezaparvovec (استفاده از وکتور ۵AAV ویروس آدنو) با تاثیر بر هپاتوسیت های کبد منجر به بیان پایدار فاکتور IX حتی با وجود آنتی بادی خنثی کننده ۵AAV تا تیتر ۶۷۸ می شود. درمان با Etronocogene Dezaparvovec پیشگیری فاکتور IX را به طور چشمگیری کاهش می دهد و موجب تولید فاکتور IX دائم تا بیش از دو سال می شود.نتیجه گیری : با توجه به بررسی های انجام شده ، درمان هموفیلی دستخوش تغییرات گسترده ای شده و ژن درمانی در مقایسه با روش پیشگیری معمول فاکتور IX ، کاهش چشم گیری در میزان خونریزی سالانه داشته است و همچنین ایمنی مطلوبی را هم در بر داشته است که میتواند نشان دهنده کیفیت بهتر در زندگی افراد هموفیلی باشد.

کلیدواژه ها:

Hemophilia B ، Factor IX ، Gene therapy ، Etronocogene Dezaparvove