بررسی پدیده گرد و خاک و بادهای ۱۲۰ روزه در سیستان و پیامد های ناشی از آن

بادهای ۱۲۰ روزه سیستان که در چند سال اخیر به ۱۶۰ روز افزایش پیدا کرده در زمان پر آبی هامون نعمت بزرگی برای شمال و مرکز سیستان و بلوچستان بود و اکنون در برهه خشکسالی معضل ریزگردها و حرکت شنهای روان را نصیب مردم میکند . بادهای موسمی ۱۲۰ روزه سیستان که معمولا از اواخر اردیبهشت تا پایان شهریور مناطق شمالی و بعضا مرکزی سیستان و بلوچستان را تحت تاثیر قرار میدهد از گذشتههای دور بین ۱۲۰ تا ۱۳۰ روز بطول می انجامید اما اکنون با بروز خشکسالیهای ۲ دهه گذشته حتی تا ۱۶۰ روز هم به درازا میکشد. این بادها علاوه بر فرسایش خاک در منطقه سیستان، مشکلات و معضلات متعددی را برای مردم بوجود می آورند .بادهای ۱۲۰ روزه از مشهورترین و اثرگذارترین بادهای محلی ایران محسوب می شود که بخش شرقی کشور را تحت تاثیر قرار میدهد، وجود رسوبات ریزدانه باعث شده تا با وزش بادهای ملایم به حرکت درآیند و بستر بسیار مناسبی برای طوفان های گرد و خاک و ماسه فراهم کنند بطوریکه تاکنون خسارت های زیادی بر منطقه سیستان تحمیل کرده و امنیت شهرها و روستاها را تحت تاثیر قرار داده و مشکلات و معضلات متعددی از جمله مهاجرت مردم و خالی شدن روستاهای منطقه از سکنه، پر شدن انهار، رودخانه ها و مخازن طبیعی چاه نیمه ها، گسترش بیماری های مختلف بویژه چشمی، تنفسی و ریوی (سیستان در رتبه نخست بیماری سل قرار دارد)، بسته شدن راه های ارتباطی و لغو و تاخیر پرواز هواپیماها و غیره را موجب شده است گرد و خاک تجمع ذرات ریز جامد است که توزیع شده و دید افقی را به طور متوسط محدود به یک یا دو کیلومتر مینماید. مواجه های طولانی مدت با ذرات معلق هوا باعث افزایش مرگ و میر می شود. قرار گرفتن ایران در کمربند خشک و نیمه خشک جهان، کمبود بارش سالیانه و همچنین همسایگی با بیابانهای کشور های همجوار موجب وقوع پدیده گرد و غبار گردیده است. هدف از این مطالعه بررسی اثرات اقتصادی ناشی از گرد وغبار بر جوامع انسانی و محیط زیست می باشد. در مرحله اول ابتدا داده های خام جمع آوری شده و پس از پردازش داده ها اثرات اقتصادی ناشی از گرد و خاک بر جوامع انسانی و محیط زیست بررسی گردید. نتایج نشان داد که گرد و خاک می تواند فعالیت های اقتصادی، اجتماعی را در معرض خطر قرار داده و موجب کاهش قدرت دید ، افزایش تصادفات ، افزایش سرگیجه در خلبانان، کاهش حاصلخیزی خاک و محصولات، کاهش بهره وری دستگاه های خورشیدی در نتیجه کاهش تابش نور خورشید، آسیب رسانی به سیستم های مکانیکی و ارتباط از راه دور، سینوزیت، آسم و آلرژی، افزایش عفونت، عطسه، مشکلات کبد، چشم و بیماری های تنفسی می گردد. جهت برآورد واقعی مقادیر اثرات بهداشتی آلاینده هوا نیاز به انجام مطالعات اپیدمیولوژیک و اقتصادی جهت محاسبه دقیق پیامد های گرد و خاک می باشد

کلیدواژه ها:

پدیده گرد و خاک ، بادهای ۱۲۰ روزه ، اثرات اقتصادی ، محیط زیست ، بیماری های تنفسی ، سیستان