تاثیر تنش خشکی بر ویژگی های ریختی کاج تهران (Pinus eldarica Medw.) و زیتون تلخ (Melia azedarach L.) در سن های مختلف

خشکی به طور قابل توجهی بر رشد گیاه تاثیر می گذارد و باعث تاخیر در رشد، اختلال در فیزیولوژی و آسیب به تولید مثل می شود. با توجه به اثرات خشکی بر گونه های درختی، محدودیت آب در مناطق خشک و نیمه خشک، گسترش جنگل کاری و ایجاد فضای سبز با موانعی مواجه می باشد. بر همین اساس، هدف این مطالعه بررسی تاثیر تنش خشکی بر ویژگی های ریختی کاج تهران و زیتون تلخ در سن های مختلف است. برای انجام این مطالعه شهرستان رباط کریم در منطقه خشک در جنوب غربی استان تهران انتخاب گردید. این پژوهش به صورت کاشت گلخانه ای و فاکتوریل به اجرا درآمد. عامل های در نظر گرفته شده شامل سن های مختلف گونه های گیاهی (گونه های درختی ۱ ساله، ۳ ساله و ۵ ساله)، عامل تنش خشکی در سه سطح ۰/۳، ۰/۵، ۰/۷ درصد از حد مجاز تقلیل رطوبت و عامل گیاهی در دو سطح (گونه های کاج تهران و زیتون تلخ) و هر کدام در ده تکرار است که در مجموع ۱۸۰ تیمار حاصل می گردد. قطر یقه، ارتفاع و اندازه تاج پوشش به عنوان میانگین وضعیت صفر نهال های مورد مطالعه یادداشت گردید و پارامتر های مورد ارزیابی در ابتدا و انتهای بازه مورد مطالعه در هر سال اندازه گیری شد. با افزایش تنش خشکی و کاهش رطوبت در یک سن خاص مقدار رشد هر یک از عاملهای مورد مطالعه شامل قطر یقه، ارتفاع و سطح تاج پوشش در گونه های کاج تهران و زیتون تلخ کاهش یافت. نتایج نشان داد مقدار قطر یقه، ارتفاع و سطح تاج پوشش در تنش خشکی ۰/۳ نسبت به تنش های خشکی ۰/۵ و ۰/۷ در ۰ در سن های ۱، ۳ و ۵ سالگی در سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ در گونه های کاج تهران و زیتون تلخ دارای بیشترین مقدار می باشد. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که تنش آبی بر ویژگی های نهالها با احتمال (p<۰.۰۱) در همه موارد معنی دار نیست. کمبود آب بر قطر یقه و سطح تاج پوشش در گونه ی کاج تهران و بر قطر یقه و ارتفاع زیتون تلخ با احتمال (p<۰.۰۱) دارای تاثیر معنی دار می باشد. همچنین تاثیر متقابل سن نهال و تنش خشکی بر سطح تاج پوشش کاج تهران و بر قطر یقه و ارتفاع زیتون تلخ با احتمال (p<۰.۰۱) دارای تاثیر معنی دار است. با توجه به مجموعه عوامل محدود کننده از قبیل شرایط اکولوژیک و محدودیت منابع مالی در میان تنش های خشکی بررسی شده بهتر است از تنش خشکی ۷/ ۰ استفاده نمود تا نهال های کاج تهران و زیتون تلخ مورد استفاده توان مقاومت در مقابل شرایط نامساعد محیطی را داشته باشند.

کلیدواژه ها:

تنش آبی ، قطر یقه ، ارتفاع ، سطح تاج پوشش