تبیین جامعه شناختی نگرش دانشجویان نسبت به ازدواج سفید: کاربست نظریه یادگیری اجتماعی ایکرز

با توجه به گسترش ازدواج سفید به عنوان مسئله ای اجتماعی، این تحقیق با استفاده از نظریه یادگیری اجتماعی ایکرز به بررسی این پدیده در میان ۲۷۷ نفر از دانشجویان دانشگاه مازندران پرداخته است. نظریه پیش گفته، احتمال وقوع رفتار مجرمانه یا همنوایی را تابعی از تعادل این تاثیرات بر رفتار می داند. یافته ها نشان داد درمجموع حدود یک پنجم از کل نمونه تحقیق به لحاظ نگرشی با ازدواج سفید مخالف، حدود نیمی بینابین و حدود یک سوم موافق هستند. از منظر نگرشی، تفاوت معناداری میان دانشجویان دختر و پسر وجود ندارد؛ اما از بعد رفتاری، دانشجویان پسر بیشتر از دانشجویان دختر ازدواج سفید (داشتن رابطه بدون تعهد) را تجربه کرده اند. همچنین، طبق نتایج تحلیل رگرسیونی چندگانه، متغیر میزان پیوند افتراقی بر ابعاد شناختی و رفتاری، متغیر میزان تقویت افتراقی بر ابعاد شناختی، عاطفی و رفتاری و متغیر میزان تقلید نیز بر بعد عاطفی نگرش به ازدواج سفید تاثیر معنادار دارد. بنابراین، دانشجویانی که در معرض پیوند و تقویت افتراقی قرار می گیرند، نگرش مساعدتری به ازدواج سفید و درگیرشدن در تجربه آن دارند. درواقع، نگرش مساعد یا نامساعد نسبت به ازدواج سفید، به پاداش ها و مجازات های ادراکی بستگی دارد. ازاین رو هرچه ارزش، دفعات و احتمال پاداش برای یک رفتار اجتماعی بیشتر باشد، احتمال وقوع و تکرار آن بیشتر است و برعکس. چون در بافت فرهنگی و دینی ایران، تبعات منفی ازدواج سفید (از قبیل احتمال بارداری ناخواسته، سقط جنین، احتمال بالای مرگ ومیر مادران در سقط های زیرزمینی، خشونت فیزیکی و روانی، عدم حمایت قانونی و...) برای دختران بیشتر از پسران است، ازاین رو دانشجویان دختر کمتر از دانشجویان پسر به ازدواج سفید روی می آورند.

کلیدواژه ها:

Cohabitation ، Differential association ، Differential reinforcement ، Imitation ، Social learning. ، ازدواج سفید ، یادگیری اجتماعی ، پیوند افتراقی ، تقویت افتراقی ، تقلید.