تاثیر کاربری اراضی بر فرسایش پذیری و کیفیت خاک (مطالعه موردی: حوضه آبریز هشتیان، دریاچه ارومیه)

فرسایش خاک به عنوان عامل مهمی در کاهش کیفیت و تخریب خاک در نظر گرفته می شود. از پارامترهای مهم و تاثیرگذار در فرسایش خاک انواع کاربری اراضی است. حوضه آبریز هشتیان به دلیل شرایط طبیعی، دخالت‎های انسانی و تنوع کاربری اراضی به فرسایش حساس بوده و نیازمند پایش کیفیت و فرسایش‎پذیری خاک می‎باشد. ازاین رو هدف از این تحقیق بررسی تاثیر کاربری اراضی بر فرسایش پذیری و کیفیت خاک در حوضه آبریز هشتیان است. در این تحقیق از حوضه موردمطالعه ۲۱ نمونه از کاربری زراعی، ۱۸ نمونه از کاربری مرتع، ۱۴ نمونه از کاربری باغ با روش سیستماتیک - تصادفی برداشت شد. ویژگی‎های فیزیکی و شیمیایی نمونه‎ها شامل سدیم، پتاسیم، فسفر کل، کربن آلی، هدایت الکتریکی، pH، آهک، وزن مخصوص ظاهری و حقیقی و بافت خاک اندازه گیری شد. با استفاده از تحلیل واریانس ارتباط پارامتر‎های اندازه‎گیری شده با کاربری‎های اراضی مشخص شد. نتایج نشان داد که اکثر پارامتر‎های فیزیکی و شیمیایی خاک با مقدار P کمتر از ۰۵/۰ به طور معنی‎دار تحت تاثیر کاربری اراضی می‎باشد. همچنین نتایج نشان داد شاخص کیفیت خاک با مقدار P (۱۷/۰) دارای ارتباط معنادار با کاربری اراضی نمی‎باشد و فرسایش‎پذیری خاک با مقدار P کمتر از ۰۰۱/۰ دارای ارتباط معنادار با کاربری اراضی می‎باشد. همچنین با استفاده از آزمون Post-hoc و به روش توکی مشخص شد کاربری زراعی دارای خاک باکیفیت تر به دلیل هوادهی و باقی ماندن کاه و کلش هنگام شخم و پوشش گیاهی مناسب می‎باشد و کاربری مرتع به دلیل چرای بیش از حد دام و کاهش مواد مغذی خاک دارای فرسایش‎پذیری بالایی نسبت به کاربری زراعی و باغ می‎باشد.

کلیدواژه ها:

کیفیت خاک ، فرسایش خاک ، کاربری اراضی ، حوضه آبریز هشتیان ، دریاچه ارومیه