نقش حکومت در ایجاد شبکه های آبیاری و توسعه کشاورزی در مغرب قرون میانه

سال انتشار: 1402
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 92

فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JSEH-12-2_006

تاریخ نمایه سازی: 30 بهمن 1402

چکیده مقاله:

نوشتار­­ حاضر ­­به ­­بررسی­ تاریخی­ جایگاه ­و ­نقش­ حکومتهای مغرب دوران میانه در ایجاد ­و ­کنترل نظام­ آبیاری­ در ­اقتصاد کشاورزی ­می­پردازد.­ به ­نظر­ می­رسد­ در ­مغرب­ قرون ­میانه ­یک ­سیاست­ آگاهانه ­برای­ توسعه ­کشاورزی ­از­ طریق ­توسعه شبکه­های ­آبیاری­ و ­فن­آوری­های­ جدید ­آب ­وجود­ داشته ­است.­ پرسش اصلی­ ما ­این ­است ­که­ جایگاه­ و ­نقش­ حکومتهای مغرب­ در ­آبرسانی ­و ­ایجاد ­شبکه­های ­آبیاری­ برای ­زمین­های ­کشاورزی ­در ­دوران ­تاریخی ­مورد­ نظر­ چگونه بوده است؟ ­مدعا ­و ­پاسخ ­آغازین این­است ­که ­­«دولتهای مغرب­ قرون ­میانه­ در ­مجموع­ در ­ایجاد ­شبکه­های­ آبرسانی ­برای­ زمین­های کشاورزی از طریق ایجاد سازه های­ عظیم آبیاری نقش به­سزایی داشته اند». ­آنچه در­ نهایت مبتنی ­بر روش مطالعه­ تطبیقی­تاریخی­ و ملهم از چارچوب­ مفهومی ویتفوگل، بدان دست ­یافتیم این است که شیوه­های کشاورزی­ مغرب ­قرون­ میانه نتیجه یک سیاست ­آگاهانه­ در­ حوزه­های سیاسی، ­اجتماعی ­و ­اقتصادی بوده ­است،­ سیاست­هایی ­که تمایل­ به تشویق روندهای توسعه زمین های قابل­کشت داشتند. ­افزایش ­آبیاری و ­کنترل ­آب های ­سطحی از­ طریق ایجاد سازه­های­خاکی و سنگی، ­افزایش تسلط حکومت­ها­ بر ­سیستم­های ­آبیاری ­و­ تولیت ­ایشان­ بر­ ساخت ­و ­نگهداری این­سیستم­ها­ و ­در­نتیجه احیاء­ و­ توسعه­ زمین­های ­زراعی­ و ­افزایش ­چشمگیر محصولات­ کشاورزی به­ ویژگیهای ­مهم دوران ­مورد ­بحث ­ما تبدیل ­شد.

نویسندگان

عباس برومند اعلم

دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه تربیت مدرس، تهران ، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن الاحمر(۱۹۷۲م)، بیوتات فاس الکبری، رباط، دارالمنصور ...
  • ابن بطوطه، محمد(۱۳۵۹ش)، تحفه النظار یا سفرنامه ابن بطوطه، ترجمه ...
  • ابن حوقل(۱۸۷۳م)، صوره الارض، لیدن، بریل ...
  • ابن خطیب (بی تا)، معیار الاختبار فی ذکر المعاهد و ...
  • ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد(۱۳۷۰ش)، العبر؛ تاریخ ابن خلدون، ترجمه ...
  • ابن خلدون، ابوزکریا یحیی(۱۹۰۳م)، بغیه الرواد فی تاریخ بنی عبدالواد، ...
  • ابن عذاری(۱۴۰۰ق/۱۹۸۰م)، البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب، چاپ ...
  • ابن غازی العثمانی، ابو عبدالله محمد مکناسی(۱۹۶۴م)، الروض الهتون فی ...
  • ابن مرزوق، محمد بن احمد بن محمد(۱۹۸۱م)، المسند الصحیح الحسن ...
  • الانصاری، محمد بن القاسم السبتی(۱۹۶۹م)، اختصار الاخبار عما کان بثغر ...
  • پروونسال، لوئی(۱۹۴۱م)، مجموع اربع رسائل موحدیه من انشاء کتاب الدوله ...
  • الجزنانی، علی(۱۹۶۷م)، جنی زهره الآس فی بناء مدینه فاس، تحقیق ...
  • جودکی، حجت الله(پاییز۱۳۷۹)، «اغالبه»، مجله تاریخ اسلام، شماره ۳ ...
  • حرکات، ابراهیم (بی تا)، المغرب عبر التاریخ، دارالبیضاء، دار الرشاد ...
  • حسن علی حسن(۱۹۸۰م)، الحضاره الاسلامیه فی المغرب و الاندلس، القاهره، ...
  • سراج، محسن و شهرام یوسفی فر (تابستان و پاییز ۱۳۹۶)، ...
  • السلاوی، احمد بن خالد الناصر(۱۹۵۵م)، الاستقصاء لاخبار دول المغرب الاقصی، ...
  • العبادی، احمد مختار(۱۹۸۳م)، مشاهدات لسان الدین بن خطیب فی بلاد ...
  • علاوی الشاهری، مزاحم(۲۰۰۱م)، الاوضاع الاقتصادیه فی المغرب علی عهد المرینیین، ...
  • العمری، احمد بن یحیی(۱۹۸۸م)، مسالک الابصار فی ممالک الامصار، به ...
  • الفاسی، علی بن ابی زرع(۱۹۷۲م)، الانیس المطرب بروض القرطاس فی ...
  • الفاسی، علی بن ابی زرع (۱۳۹۲ق/۱۹۷۲م)، الذخیره السنیه فی تاریخ ...
  • القلقشندی، ابی العباس احمد بن علی(بی تا)، صبح الاعشی فی ...
  • کاتب مراکشی(۱۹۸۵م)، الاستبصارفی عجائب الامصار، سعد زغلول، الدار البیضاء، دارالنشرالمغربیه ...
  • لوتورنو، روجیه(۱۹۶۷م)، فاس فی عصر بنی­مرین، ترجمه نیکولا زیاده، بیروت-نیویورک، ...
  • مراکشی، عبدالواحد بن علی(۱۳۹۰ش)، المعجب فی تلخیص اخبار المغرب، مترجم ...
  • مقدسی، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، بیروت، دار احیاء التراث ...
  • المنونی، محمد(۱۳۶۹ق/۱۹۵۰م)، العلوم و الفنون علی عهد الموحدین، تطوان، مطبعه ...
  • المنونی، محمد (۱۴۲۰ ق)، ورقات عن الحضاره المرینیین، رباط، منشورات ...
  • مولف مجهول(۱۹۷۹م)، الحلل الموشیه فی ذکر اخبار المراکشیه، سهیل زکار ...
  • مونس، حسین(۱۳۹۳ش)، تاریخ و تمدن مغرب، ترجمه حمیدرضا شیخی، تهران ...
  • النمیری، ابراهیم بن عبدالله بن ابراهیم(۱۹۸۴م)، فیض العباب و افاضه ...
  • الوزان الفاسی، حسن بن محمد(۱۹۸۳م)، وصف افریقیا، ترجمه محمد حجی ...
  • والنشریسی، احمد بن یحیی(۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م)، معیار المعرب و الجامع المغرب عن ...
  • ویتفوگل، کارل آگوست(۱۳۹۱ش)، استبداد شرقی، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر ...
  • یاقوت حموی، شهاب الدین ابی عبدالله(۱۹۷۵م)، معجم البلدان، بیروت، دار ...
  • نمایش کامل مراجع