وضعیت اعتبارسنجی تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع)

از گذشته تا کنون، نظرات متضادی پیرامون تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع) بیان شده است؛ عده ای از اندیشمندان کتاب را مخدوش و موضوع می دانند، و به آن تصریح نموده اند؛ و عده ای از علماء نیز کتاب را به تصریح یا استفاده، معتبر دانسته اند. با توجه به این مناقشات و مخصوصا ایراد اشکال به انتساب تفسیر به امامین عسکریین(ع)، این مساله به وجود می آید که: اصالت کتاب تفسیر عسکری چگونه است؟ اعتبار این کتاب در چه وضعیتی قرار دارد؟ آیا دلایلی بر عدم انتساب یا انتساب تفسیر به امامین عسکریین(ع) قابل طرح هستند؟ نتیجه پژوهش نشان می دهد که، این تفسیر به دلایل مختلفی، هم معتبر نیست و هم از امامین عسکرین(ع) نیست؛ همانند: ۱ مشهور نبودن تفسیر در بین امامیه تا قرن ششم. ۲ عدم شناسائی تفسیر و راوی آن در فهارس و تراجم متقدم و متاخر. ۳ مورد «مناقشه» بودن تفسیر، از ابتدای رواج. ۴ مشکلات رجالی و اسنادی، همانند تفاوت سند نسخه تفسیر در احتجاج با سند نسخه خود تفسیر. ۵ ناهماهنگی داستان های راویان تفسیر با امام عسکری(ع). ۶ مورد استفاده قرار نگرفتن تفسیر توسط جمهور علمای امامیه. از سوی دیگر، شواهدی نشان می دهد که مولف تفسیر عسکری، ناصر کبیر اطروش است.

کلیدواژه ها:

تفسیر عسکری ، حسن بن علی ، اطروش ، احتجاج ، امام هادی(ع) ، صدوق