مقایسه اثربخشی رفتار درمانی دیالکتیک و درمان شناختی- رفتاری بر اضطراب و پرخاشگری افراد دارای وسواس فکری- عملی

مقدمه: وسواس فکری- عملی اختلالی شدید و ناتوان­ کننده اما قابل درمان است که سیری مزمن دارد. هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی رفتار درمانی دیالکتیک و درمان شناختی- رفتاری بر اضطراب و پرخاشگری  افراد دارای وسواس فکری- عملی انجام شد. روش: مطالعه از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش ­آزمون- پس ­آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل دختران دارای وسواس فکری- عملی در مقطع متوسطه اول و دوم مناطق ۱ و ۳ شهر تهران در سال ۱۴۰۱ بود، که از بین آن ها ۴۵ نفر به­ صورت نمونه­ گیری در دسترس انتخاب و به­ صورت تصادفی در گروه­ های آزمایش و کنترل جایدهی شدند. جهت جمع ­آوری داده ­ها از پرسشنامه­ های وسواس فکری عملی مادزلی (۱۹۷۷)، اضطراب بک (۱۹۸۸) و پرخاشگری باس و پری (۱۹۹۲) استفاده شد. در گروه ­های آزمایش ۱ و ۲ به­ ترتیب، بسته ­های درمان شناختی- رفتاری و رفتار درمانی دیالکتیک اجرا شد. تجزیه وتحلیل داده ها توسط نرم­ افزار SPSS نسخه ۲۲ و روش تحلیل­ واریانس آمیخته چندمتغیری انجام شد. یافته­ ها: نتایج نشان داد هر دو روش درمان شناختی- رفتاری و رفتار درمانی دیالکتیک سبب بهبود ­اضطراب (۵۰/۵۳۹=F) و پرخاشگری (۸۰/۸۷۸=F) افراد دارای وسواس فکری- عملی نسبت به گروه کنترل شد (به ­ترتیب با ۱۲/۷۵۹- و ۱۲/۶۵۴- =MD در متغیر اضطراب و ۲۰/۴۴۶- و ۲۵/۶۰۹- =MD در متغیر پرخاشگری، ۰/۰۵>P)؛ همچنین روش رفتار درمانی دیالکتیک در کاهش پرخاشگری از درمان شناختی- رفتاری موثرتر بود (P<۰/۰۵ ، MD=-۵/۱۴۳). نتیجه ­گیری: دو روش درمانی شناختی- رفتاری و رفتار درمانی دیالکتیک سبب بهبود سطح اضطراب و پرخاشگری در افراد دارای وسواس فکری- عملی شد؛ بنابراین، با توجه به موثر بودن روش های درمانی، می­ توان از آن ها به­ عنوان مداخله روانشناختی موثر جهت کاهش اضطراب و پرخاشگری بهره برد.

کلیدواژه ها:

Anxiety ، Aggression ، Cognitive-behavioral therapy ، Dialectical behavior therapy ، Obsessive-compulsive disorder ، اضطراب ، پرخاشگری ، درمان شناختی- رفتاری ، رفتار درمانی دیالکتیک ، وسواس فکری- عملی