ارزیابی بافت های تاریخی بر پایه هنجار حس تعلق به مکان (نمونه مطالعاتی: محله سرچشمه گرگان)

امروزه باکاهش بستر مناسب برای رویداد وقایعشهریو تعاملاتاجتماعی،ازهیجاناتتعلق­زایشهروندانبهمحیطکاستهشدهو شهرهاجزبستریبرای رفت ­وآمدهایمکررنیستند. محله سرچشمه به­عنوان بستر پژوهش، با توجه به موقعیت قرارگیری و پتانسیل­های ویژه درون خود به دلیل بی­ توجهی مدیران شهری و شهروندان، سرزندگی سابق خود را از دست داده و به علت غفلت و ناآگاهی از این میراث گران­بها، دچار ضعف و ناسامانی­های متعددی شده­است. لذا هدف پژوهش موردنظر ارزیابی محله سرچشمه بر اساس میزان مطلوبیت هنجارهای حاصل از مبانی نظری حس تعلق به تفکیک ابعاد ذهنی، کارکردی و کالبدی است. جهت استخراج معیارهای موثر برتحقیق بااستفاده از مطالعات کتابخانه­ای، مبانی نظری موضوع مطالعه شده و درقالب چهارچوب نظری پژوهش ارائه گردید. لذا روش تحقیق مورد استفاده در این بخش، کیفی است. در مرحله بعد بااستفاده از پرسش­نامه، مشاهدات میدانی و مصاحبه، به بررسی و تحلیل چهارچوب نظری پژوهش در محله سرچشمه پرداخته شد که نتایج حاصل از پرسش­نامه با استفاده ازآزمونT تک متغیره در نرم­ افزار Spss تجزیه­ وتحلیل گردید. سپس جهت تعیین میزان مطلوبیت هر هنجار از تکنیک سلسله ­مراتبی و نرم ­افزارExpert choice استفاده شد و در نهایت هنجارها براساس بازه­بندی طیف لیکرت طبقه­بندی شدند. بنابراین در این بخش روش تحقیق بکاررفته شامل روش کمی است. دستاوردهای مقاله نشان می­دهد که ۶ هنجار امنیت، بومی­گرایی، خوانایی و نمایانی، دلبستگی به مکان، محصوریت و تمایز شخصیتی از وضعیت خوبی در محله برخوردارند. با نگاه کلی بر امتیازات هنجارهای ابعاد سه گانه ذهن، کارکرد و کالبد به این نتیجه می­رسیم که محله سرچشمه از نظر ریخت و کالبد وضعیت بهتری نسبت به دو بعد دیگر دارد. همچنین اکثر هنجارها وضعیت متوسطی در محله داشته که در مراحل بعد نیاز است تا مسئولان نسبت به اتخاذ راهکارهای مناسب برای تقویت احساس تعلق جمعی و هنجارهای جامعه تدابیری بیاندیشند.

کلیدواژه ها:

حس مکان ، حس تعلق ، تکنیک سلسله مراتبی ، بافت قدیم گرگان ، محله سرچشمه