بررسی نقش گردش نابهنجار وردسپهری-پوشن سپهری در رخداد یخبندان های فراگیر ایران

دماهای فرین سرد (یخبندان) یکی از پدیده های اقلیمی است که قابلیت فراوانی در ایجاد خسارت در بخش های مختلف دارد. بنابراین شناخت این پدیده و درک سازوکار آن از اهمیت فراوانی برخوردار است. در همین راستا به منظور بررسی ابعاد مختلف نقش گردش وردسپهری و پوشن سپهری یخبندان های فراگیر ایران، از آمار دمای کمینه ۱۳۰ ایستگاه سینوپتیک در دوره سرد سال (آبان تا اسفند)، طی دوره آماری ۳۵ ساله (۱۹۸۶-۲۰۲۰) استفاده شد. همچنین برای مطالعه شرایط جو از داده های مرکز ملی پیش بینی محیطی/ مرکز ملی پژوهش های جوی (NCEP/NCAR) با تفکیک افقی ۲.۵×۲.۵ درجه و داده های مرکز اروپایی پیش بینی میان مدت جوی(ECMWF) بخش ERA۵ Land با تفکیک ۰.۱۲۵×۰.۱۲۵ درجه جغرافیایی استفاده گردید. در نهایت برای شناخت منشا توده هوای وارد شده به منطقه در زمان رخداد یخبندان های فراگیر از مدل لاگرانژی (HYSPLIT) به روش پسگرد از سه روز قبل دوره یخبندان ردیابی شد. نتایج نشان داد ۴ الگوی غالب به شرح زیر در رخداد یخبندان های فراگیر منطقه نقش بازی می کنند. الگوی اول: پشته دریای مدیترانه و سیاه، الگوی دوم: پشته شرق اروپا-ناوه دره گنگ، الگوی سوم: بندال اروپای شرقی، الگوی چهارم: کمفشار قطبی می باشند که عمده مسیر طی شده هوای سرد و انتقال آن به داخل ایران در ترازهای ۵۰۰ تا ۲۰۰ هکتوپاسکال می باشد.

کلیدواژه ها:

یخبندان ، ، ، ، ، ناهنجاری های هواشناختی ، ، ، ، ، وردسپهر ، ، ، ، ، پوشن سپهر ، ، ، ، ، ایران