راهکارهای بهبود کیفیت آب در مخازن سدها، مطالعه موردی: سد ایلام

این مطالعه با هدف بررسی وضعیت رژیم حرارتی و تغذیه گرایی مخزن سد ایلام با استفاده از مدل شبیه ساز CE-QUAL-W۲ و ارائه گزینه های مناسب برای بهبود کیفیت آب مخزن سد ایلام انجام گردیده است. نتایج حاصل از مدلسازی نشان دهنده وجود لایه بندی تابستانه حرارتی و به تبع آن لایه بندی کیفی مخزن سد ایلام می باشد. براساس شاخصهای موجود، مخزن سد ایلام در شرایط بین مزوتروفیک و یوتروفیک بوده و چون نسبت نیتروژن به فسفر در مخزن بیشتر از ۱۰ است، محدود کنندگی فسفر را به همراه داشته است. تحلیل نتایج سناریوهای بار مواد مغذی حاکی از آن است که سناریوی کاهش بار نیتروژن و فسفر به میزان ۵۰ درصد، شرایط مخزن را از مغذی به نیمه مغذی تغییر خواهد داد. همچنین تحلیل سناریوهای مختلف تراز برداشت آب از مخزن بیانگر این است که آبگیری از مخزن در ماه های شهریور تا آبان از نظر پارامترهای اکسیژن محلول و فسفر کل، از تراز ۹۴۰ منجر به بهبود وضعیت کیفی آب خروجی از مخزن خواهد شد. نتیجه سناریوی تخلیه آب از زیرلایه به میزان ۷ میلیون مترمکعب در سال نشان دهنده افزایش اکسیژن محلول به مقدار ۶۱/۱ میلی گرم در لیتر در سال بعد و در همان زمان می باشد. جهت جلوگیری از تبدیل مخزن به حالت مغذی شدید، راهکارهایی مانند کاهش زمان مانداب در مخزن سد از طریق تخلیه نسبتا سریع، جلوگیری از ورود فاضلاب های روستایی و زهاب های کشاورزی (منشا آلودگی فسفات و نیترات) به رودخانه، مدیریت بکارگیری کود و کاهش هزینه های تصفیه آب در بهبود کیفیت آب سد مفید خواهد بود.

کلیدواژه ها:

کیفیت آب مخازن ، مدلسازی تغذیه گرایی مخزن ، مدل CE-QUAL-W۲