تاثیر تراکم جمعیتی بر شاخص های کیفیت زندگی شهری نمونه مطالعه: منطقه ۳ کلانشهر تهران

به دنبال گسترش شهرنشینی، شاهد شکل­گیری نواحی با تراکم جمعیتی بالا در کلان شهرها هستیم که با مسائلی همچون شلوغی، کاهش سرانه خدمات و غیره درگیرند؛ بنابراین ضرورت دارد تاثیر تراکم جمعیتی بر شاخص­های کیفیت زندگی مورد ارزیابی قرار گیرد تا بر مبنای آن بتوان اصلی­ترین شاخص­های تاثیرپذیر از تراکم جمعیتی را شناسایی کرده و برای مرتفع نمودن آنها برنامه ریزی کرد. ازهمین­رو، به منظور آزمون فرضیه پژوهش، منطقه ۳ شهر تهران به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شده است که درحال حاضر با روند سریع افزایش تراکم جمعیتی همراه است و عدم نظارت و کنترل بر آن می­تواند آثار نامطلوبی بر کیفیت زندگی شهروندان داشته باشد. این پژوهش با شیوه شناخت ذهنی مبتنی بر پیمایش میدانی از شهروندان بررسی شده است. در این راستا ۲۲ شاخص سنجش­گر کیفیت زندگی از منابع معتبر داخلی و خارجی استخراج شده است. در ادامه تراکم جمعیتی به عنوان متغیر مستقل و شاخص­های ۲۲گانه به عنوان متغیرهای وابسته انتخاب شده و به کمک تحلیل همبستگی کانونی مورد سنجش قرار گرفته­اند. خروجی­های تحلیل نشان می­دهد با احتمال ۹۹ درصد، همبستگی میان دو مجموعه متغیرها مورد تایید است و دراین میان به متغیرهای رضایتمندی از روابط همسایگی در محل سکونت، رضایتمندی از قیمت خرید مسکن، رضایتمندی از کیفیت خدمات اتوبوس رانی، رضایتمندی از وضعیت و امکانات فضاهای باز شهری و رضایتمندی از کیفیت خدمات ورزشی به ترتیب با همبستگی ساختاری ۴۰۶/- ، ۳۲۲/- ، ۴۵۵/- ، ۴۹۴/- و ۳۱۴/- به عنوان بخشی از متغیر کانونی محسوب می­گردند و بنابراین بیشترین تاثیرپذیری را از تراکم جمعیتی دارند. این مسئله نشان می­دهد افزایش بیش از حد تراکم جمعیتی در قسمت هایی از منطقه ۳ شهر تهران، موجب کاهش رضایت شهروندان از برخی شاخص­های کیفیت زندگی شده است که اصلاح و تعدیل تراکم جمعیتی در منطقه ۳ را ضروری می­کند.

کلیدواژه ها:

تراکم جمعیتی ، کیفیت زندگی ، توسعه شهری پایدار ، رضایت شهروندان ، تهران