تعیین الگوی کشت بهینه بخش مرکزی شهرستان سیرجان با توجه به پایداری منابع آب و محیط زیست

امروزه پایداری منابع آب و محیط زیست در کشاورزی از اهمیتی بسیار زیاد برخوردار است. از این­رو، تعیین الگوی کشت سودآور با مصرف کمتر منابع آب و کود شیمیایی باعث استفاده پایدار از منابع می­شود. هدف از این مطالعه تعیین الگوهای کشت بهینه محصولات کشاورزی بخش مرکزی شهرستان سیرجان با در نظر گرفتن اهداف اقتصادی و زیست محیطی به گونه جداگانه و هم زمان می­باشد که برای مسایل تک هدفه، مدل برنامه­ریزی خطی ساده و برای مسئله چند هدفه، مدل برنامه­ریزی خطی چند هدفه با استفاده از روش مقید تعمیم یافته (Augmented e-constraint) و روش TOPSIS حل شد. داده­های مورد نیاز مطالعه از راه پرسش ‎نامه از ۱۹۰ نفر از بهره­برداران منطقه در دوره زمانی ۱۳۹۲ و به روش نمونه­گیری ساده تصادفی استخراج شد. نتایج الگوهای بهینه منتخب در حالات وزنی گوناگون نشان داد که برای مزارع کوچک تر از پنج هکتار، محصول یونجه سطح زیر کشت کم تر و محصول جو در الگوهای بهینه با وزن بیش تر اهداف کمینه سازی مصرف آب و کود شیمیایی، سطح زیر کشت بیش تری نسبت به الگوی کنونی را به خود اختصاص می­دهد، اما در الگوهای بهینه با وزن بیش تر هدف بیشینه سازی بازده ناخالص و وزن یکسان اهداف، محصول پیاز جایگزین این محصول می­شود. هم چنین، نتایج برای مزارع بزرگتر از ۵ هکتار نشان داد که برای تامین هم زمان اهداف، محصول یونجه کم تر و محصولات جو و پیاز بیش تر از الگوی کنونی کشت شوند. در پایان، مشخص شد که مزارع بزرگ تر از لحاظ سوددهی بهتر از مزارع کوچک تر عمل کرده­اند، اما از لحاظ مصرف آب کارا عمل نکرده­اند.

کلیدواژه های تعیین الگوی کشت بهینه بخش مرکزی شهرستان سیرجان با توجه به پایداری منابع آب و محیط زیست:

الگوی بهینه کشت ، پایداری ، مدل چندهدفه ، روش مقید تعمیم یافته ، روش TOPSIS