سنجش ضریب تمرکز منطقه ای و نابرابری فضایی در صنایع کارخانه ای استان های ایران
محل انتشار: فصلنامه برنامه ریزی منطقه ای، دوره: 7، شماره: 28
سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 84
فایل این مقاله در 12 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JZPM-7-28_002
تاریخ نمایه سازی: 24 بهمن 1402
چکیده مقاله:
تمرکز جغرافیایی به عنوان یکی از معیارهای ارزیابی عدم تعادل منطقهای معرفی شده است که نحوه توزیع صنایع را از لحاظ جغرافیایی در میان مناطق مختلف در نظر میگیرد و میزان یکنواختی و تجانس توزیع فعالیتهای اقتصادی بین مناطق را مورد ارزیابی قرار میدهد. تمرکز فعالیتهای صنعتی در چند استان کشور و توزیع نامتوازن آنها در پهنهی سرزمین به یکی از مهمترین چالشهای فراروی سیاستگذاران کشور تبدیل شده است. در این راستا هدف پژوهش حاضر سنجش ضریب تمرکز منطقهای و نابرابری فضایی صنایع کارخانهای در استانهای ایران میباشد. این تحقیق از نوع کاربردی بوده و روش انجام تحقیق به صورت تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانهای و میدانی میباشد، جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از شاخص الیسون و گلیسر (EG)، شاخص ضریب جینی و شاخص صرفهجویی ناشی از مقیاس، برای اندازهگیری میزان تمرکز فضایی صنایع استفاده شده است. نتایج شاخص EG نشان میدهد که بالاترین تمرکز شدید مربوط به صنعت، انتشار، چاپ و تکثیر رسانههای ضبط شده (۱.۵)، کمترین میزان تمرکز متوسط مربوط به ساخت سایر محصولات کانی غیرفلزی (۰.۰۴) میباشد. با توجه به نتایج بدست آمده علت این تمرکز جغرافیایی مزیتهای طبیعی و قابلیت سودآوری صنعت مورد بررسی میباشد. همچنین نتایج بدست آمده از محاسبه شاخص ضریب جینی نشانگر آن است که بیشترین تمرکز جغرافیایی مربوط به ساخت محصولات از توتون و تنباکو (۰.۹۵) و کمترین تمرکز مربوط به ساخت سایر محصولات کانی غیرفلزی (۰.۴۰) میباشد. بر اساس نتایج محاسبه شاخص صرفهجویی ناشی از مقیاس مشخص شد که بیشترین صرفه اکثر صنایع در استانهای تهران، البرز، کرمان است. همچنین بالاترین صرفه مقیاس در صنعت ساخت محصولات کانیغیرفلزی و کمترین صرفه مقیاس مربوط به صنعت ساخت مواد شیمیایی است. از مهمترین یافتههای کمی تحقیق میتوان به این موارد اشاره نمود: بالاترین تمرکز شدید مربوط به صنعت، انتشار، چاپ و تکثیر رسانههای ضبط شده و همچنین بیشترین تمرکز جغرافیایی مربوط به ساخت محصولات از توتون و تنباکو است. از مهمترین یافتههای کیفی؛ بالاترین صرفه صنعت ساخت محصولات از توتون در استان گیلان، ساخت کاغذ در البرز و صنعت انتشار، چاپ در تهران، ساخت کک، فرآوردههای حاصل از تصفیه نفت در هرمزگان، ساخت مواد شیمیایی در بوشهر، ساخت کانی غیرفلزی در کرمان و ساخت فلزات در کرمان و ساخت محصولات فلزی فابریکی در مرکزی، ساخت ماشینآلات دفتری در هرمزگان، ساخت ماشینآلات و دستگاههای برقی در زنجان، ساخت رادیو و تلویزیون در البرز، ساخت تجهیزات حمل و نقل در بوشهر، و بازیافت در تهران میباشد. در نهایت بررسیهای این تحقیق بیانگر این مطلب است که توزیع فعالیتهای صنعتی در استانهای کشور مناسب نمیباشد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
محمدنبی شهیکی تاش
دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
کاملیا رودینی
کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :