بررسی و تحلیل تاثیر نظام اندیشگانی نیچه بر فرم بخشی نمایشنامه “بودا” اثر کازانتزاکیس

فلسفه نیچه و فهم او از زندگی، در ارتباط نزدیک با اساطیر و هنر قرار داشته و این امر از نظام معرفتی ­اش که موقوف بر تعامل و تقابل دو امر دیونیزوسی و آپولونی­ست، دریافت می ­شود. اهمیت جایگاه هنر و درام در نگاه نیچه آنجاست که او تراژدی و درام را برترین هنرها به شمار آورده، و متعاقبا هنر را تایید زندگی می داند. این نگرش نیچه در باب هنر، به هویت­بخشی نظامی از درام آرمانی و والا منتج شده است که نه به صورت صریح، اما در لابلای گزاره ­های او می ­توان اصول آن را یافت. از سوی دیگر، نیکوس کازانتزاکیس، به عنوان یکی از هنرمندان متاثر از آراء و اندیشه ­های نیچه، تلاش کرده است تا در بستر درام، به این داده ­ها و شاخص­ های نیچه در هنر والا فرم و شکل ببخشد و از آن مفاهیم و اصول، در دو بخش فرم و محتوای آثارش بهره ببرد. لذا این مقاله سعی بر آن دارد تا با روشی توصیفی- تحلیلی به بررسی جایگاه نظام اندیشگانی نیچه در حوزه­هایی چون ابرانسان، تقابل والاتباران و فرودستان و آری گویی به حیات در شکل و ساخت نمایشنامه "بودا" اثر کازانتزاکیس بپردازد. نتایج این پژوهش نشان خواهد داد که نظام فلسفی نیچه، نوشتار این مولف، به ویژه نمایشنامه بودا را در چهار ساحت شخصیت (قهرمان/ ضدقهرمان)، دیالوگ (برجسته­ سازی در زبان)، صحنه (امر مکانی) و کاربست موسیقی تحت تاثیر قرار داده و اثر مستقیم طرح­واره ­های اصلی نیچه، در این نمایشنامه نمود بیرونی به خود گرفته است. لذا با بررسی چگونگی، کارکرد و سازوکار مفاهیم و داده ­های فلسفی نیچه، می ­توان از ساخت، محتوا و نظام روایی نمایشنامه بودا تعریفی نو ارائه داد.

کلیدواژه ها:

نقد فلسفی ، نیچه ، کازانتزاکیس ، نمایشنامه بودا