مدلسازی برخی ویژگی های انتشار ذرات نمک از دریاچه ارومیه بر اساس جریانات جوی ترازهای نزدیک سطح زمین

چکیده مقدمه:در دهه گذشته به دنبال کاهش شدید آب دریاچه ارومیه، موضوع انتشار نمک از بستر خشک آن به یکی از بحران­های محیطی شمال غرب کشور تبدیل شده است. مدلسازی میزان نهشت و ارزیابی مسیر و ارتفاع انتشار ریزگردهای نمکی دریاچه ارومیه بر اساس الگوی وزش بادهای نزدیک سطح زمین هدف اصلی تحقیق حاضر است. روش­:در ابتدا سمت وزش بادهای شدید در حاشیه دریاچه تحلیل شد. سپس از طریق انطباق بادهای شدید با تصاویر ماهواره­ی مودیس تعدادی از توفان­های گردوغبار نمکی انتخاب شده و با تعیین تاریخ و مکان وقوع توفان، مدل HYSPLIT به روش پیشرو در گام زمانی ۱۸ ساعت اجرا شد. برای ارزیابی نتایج مدل، خروجی آن از طریق ترسیم نقشه­های همدیدی کنترل شد. یافته­ ها:نتایج تحقیق نشان داد هر چند امکان وزش بادهای شدید تقریبا از همه جهات جغرافیایی وجود دارد لکن سمت غالب وزش بادهای شدید بر حسب موقعیت از سمت جنوب، جنوب غرب و شمال می­باشند. خروجی­های مدل نشان داد امکان انتشار نمک دریاچه به تمامی جهات وجود داشته و برحسب سمت و سرعت وزش بادهای سطح زمین و علی­الخصوص خصوصیات همدیدی جریانات جوی ترازهای فوقانی؛ سمت انتشار، میزان نهشت و ارتفاع لایه آمیخته با نمک می تواند متفاوت باشد. همچنین سمت انتشار گردوغبار نمکی با سمت وزش بادهای سطوح فوقانی انطباق بیشتری داشته و ذرات برخاسته از بستر دریاچه ممکن است در فاصله ۱۸ ساعت در مسافتی بیش از ۲۰۰ کیلومتر منتشر شوند. همچنین بر حسب شدت حرکات صعودی جو تا ارتفاع ۴۰۰۰ متری از سطح دریاهای آزاد در درون اتمسفر پخش شوند. نتیجه­ گیری:با توجه به امکان انتشار گردوغبارهای حاوی نمک از بستر خشک دریاچه ارومیه در مسافت های زیاد، احیاء دریاچه ارومیه و حتی­المقدور اجرای اقدامات زیست محیطی با هدف تثبیت گردوغبار در کانون های انتشار نمک  ضروری می نماید.

کلیدواژه ها:

انتشار نمک ، مسیر انتقال ، مدل HYSPLIT ، جریان های جوی. دریاچه ارومیه